ZEEUWS TIJDSCHRIFT
No. 2
per, Torhout en Brugge, als geprolongeerd
ontmoetingspunt van de kooplieden. In 1327
verwoesten de Bruggenaren de opkomende
concurrent Sluis. Een stad buiten hun econo
misch landschap, hetzij Londen, Lübeck of
Florence, zou hiervoor niet in aanmerking ge
komen zijn; de welvaart van Vlaanderen had
zijn pijlers buiten het eigen erf van node. De
verwoesting van Sluis was overigens een bar
baars staaltje van locaal-patriottisme, waar
voor wij tegenwoordig beschaafder vormen
hebben gevonden. Het zal nog wel enige tijd
vergen voordat onze bestuurderen het inzicht
dat men gezamenlijk een complementaire eco
nomische structuur moet opbouwen tot gees
telijk eigendom hebben gemaakt, overigens
met behoud van een gezonde concurrentie.
In de loop van de 16e eeuw verplaatste
zich het zwaartepunt van Brugge naar Ant
werpen. Het is typerend dat het er geruime
tijd naar uit had gezien dat Middelburg de
opvolgster van de stad aan het Zwin zou
worden. Ten slotte bleken de nieuwe agglo-
mererende krachten zich bij voorkeur in Ant
werpen te presenteren de vrijmaking van
het economische verkeer, de natuurlijke ver
dieping van de Honte, de toenemende be
hoefte aan een ontmoetingspunt voor de goe
deren van de Nieuwe Wereld, Keulse, Hoog
duitse en Engelse kooplieden. Middelburg, ge
legen aan de voortreffelijke rede van Walche
ren, profiteerde als satelliet van deze ontwik
keling rijkelijk. Tot de overige satellieten be
hoorden Brugge en Bergen op Zoom.
Verval.
ALS na 1585 de Schelde door de noorde
lijke Nederlanden wordt gesloten valt
het Vlaamse economische landschap uit
elkaar. De vroedschap van Antwerpen tracht
de ambtgenoten van Middelburg nog tijdens
het Twaalfjarig Bestand te bewegen dit spel
niet mee te spelen. Maar Middelburg denkt
de erfenis van de Sinjoren te kunnen inpal
men en wil ondanks waarschuwingen niet in
zien dat de buit naar Amsterdam zal gaan.
Sedertdien zijn West- en Oost Vlaanderen en
Zeeland terzijde gelegen van het grote ver
keer. En als in de 19e eeuw Antwerpen op
nieuw zijn plaats gaat hernemen richten zich
hierop de meeste agglomererende krachten. De
opkomst van het spoor- en autoverkeer ver
ergert dit behalve voor een enkele plaats
als Gent nog. De behoefte aan een kustweg
tussen Kortrijk en Rotterdam wordt steeds
meer gemist. De geografische „schuld" van het
verbrokkelde Zeeland aan dit euvel, staat
evenwel op het punt door de uitvoering van
het deltaplan te worden ingelost. Historisch
zijn Noordwest Frankrijk, de Vlaanderens en
Zeeland nog belast met de gevolgen van de
excentrische ligging, zij zijn onderontwikkeld
ten opzichte van de bevolkingsaanwas. Het
vergt een lange adem voordat deze achter
stand is ingehaald, maar het begin ervan
tekent zich duidelijk af.
Deltaplan.
WIE Zeeland zegt, zegt deltaplan. Een
regionaal-economisch ontwikkelings
project van enorme betekenis wordt
er door uitgevoerd. Op een totale balans van
2x/i miljard is er een geschat tekort van
500 miljoen met inachtneming van de eco
nomische waarde van de veiligheid naar
actuarische principes van 275 miljoen.
De baten uit hoofde van het verkeer, de re
creatie en landwinst zijn echter met 450
miljoen bijzonder laag geschat. Bovendien is
de waarde van de nieuwe economische ruimte
die het westen van Nederland verkrijgt niet
in rekening gebracht. Men krijgt daarvan
enige indruk als men weet dat door decentra
lisatie van zeehavenactiviteiten van de Rand
stad naar Vlissingen (de Sloehaven) of Ter-
neuzen door het voordeliger functioneren van
kleinere gemeenschappen per 1000 arbeids
plaatsen voor mannen (of 3300 inwonersge
kapitaliseerd 10 miljoen wordt vrijgemaakt.
Een nacalculatie van het Deltaplan over enige
48
