ZEEUWS TIJDSCHRIFT
No. 4
Welke is de minst bevolkte gemeente in
Zeeland
Welke dorpen liggen op Walcheren op klei
nere afstand van Middelburg dan Seroosker-
kef
Welke gemeenten in Zeeland hebben een
Gereformeerde èn een Roomsche kerk
In welke kerken ten plattelande vindt men
orgels
Welke plaatsen hebben tusschen 800 en
1000 inwoners, welke tusschen 1000 en 1200
Uit hoeveel leden bestaat de gemeenteraad
van Zuidzande
En die van Bruinisse?
Welke gemeenten hebben meer inwoners
dan Veeref
In welke plaatsen bevindt zich een Nuts-
departement
Als laatste illustratie uit Sluijters' boekje
een passage over Zierikzee. „Zierikzee heeft
een bloeijend departement der Maatschappij
tot Nut van het Algemeen, eene Fransche kost
school voor jonge Heeren, eene Fransche kost
school voor jonge juffrouwen, eene Neder -
duijtsche school voor den beschaafden stand,
onderscheidene andere nuttige inrichtingen
voor het onderwijs en daaronder eene teeken-
school".
OMSTREEKS 1860 verschijnt een boekje
van J. H. van Dale, dat in 1864 een
tweede druk beleeft (3). Het is een
werkje dat deze bekende figuur schreef als
leesboek voor de volksschool en benadert meer
de tegenwoordige wijze van stofbehandeling.
Van Dale „wandelt" als het ware door de
provincie, vertelt iets over de geschiedenis van
de plaats, wijdt niet te lang uit en is in zijn
stijl aanmerkelijk eenvoudiger, iets, waarvan
de kinderen geen spijt gehad zullen hebben.
Hij is niet vrij van enige gezwollenheid, een
in die tijd veel voorkomend verschijnsel, maar
het boekje zou nu nog, na grondige revisie en
aangepast aan het nieuwe gelaat van de pro
vincie, acceptabel zijn.
Veel mensen uit de beschreven tijd, kwamen
niet veel verder dan eigen woonplaats of om
liggende gemeenten. Het onderwijs in de Aard
rijkskunde behoefde niet zo te worden aange
past aan de levensomstandigheden waaronder
werd geleefd. Het poogde belangstelling op te
wekken en zo moeten we ook de pogingen
zien van Muyt en Sluijters. Ze hebben getracht
om de provincie te ontsluiten voor hun tijd
genoten. Voor zover de jeugd kennis maakte
met het alfabet (en dat was maar een klein
gedeelte) en met de tafel van twee, kreeg deze
toch enig inzicht in wording en groei van de
streek.
(1) Geschied- en Aardrijkskundige Beschrijving der
Provincie Zeeland ten gebruike der Scholen door
Pieter Nicolaas Muyt. Te Z. Bommel bij Johannes
Noman 1821.
(2) Aardrijkskundige Beschrijving der Provincie Zee
land. Ten dienste der scholen door G. Sluijters,
schoolonderwijzer te Kapelle. Eiland Zuid-Beve
land. Te Breda bij Broese en Comp. 1836.
(3) J. H. van Dale. Een Leesboek voor de Volks
school. Te Oostburg bij Bronswijk 1864 (2e druk).
108
