ZEEUWS TIJDSCHRIFT
No. 4
del, die grote welvaart om zich spreidt. De
achttiende eeuw evenwel staat er bekend als
een tijdperk van relatieve achteruitgang, ge
markeerd door de industriële opkomst van
Engeland, het verval van de stapelmarkt ten
gevolge van de massaproduktie, de concur
rentie van Hamburg en Londen, het Franse
stelsel van protectionisme en de interne poli
tieke verdeeldheid.
DE Franse troepen die de Franse Revolu
tie verspreiden, bezetten in 1792 België;
het wordt geannexeerd. Als in 1795
Nederland wordt bezet moet het onder meer
Zeeuwsch-Vlaanderen afstaan en toestemmen
in de cosoevereiniteit over Vlissingen. In 1806
wordt het Continentale Stelsel afgekondigd,
zodat Engelsche schepen niet meer in de con
tinentale havens mogen komen. Europa valt
terug tot een gesloten economie, waardoor
handel en industrie beroofd worden van
grondstoffen en handelsgoederen. De open
stelling van de Schelde sedert 1585 gesloten
in 1792 heeft slechts formele betekenis ge
had. Engeland immers zal slechts tevreden zijn
gesteld wanneer alle Nederlanden weer on
afhankelijk zijn en blokkeert zelf de Zeeuwse
delta die van vitaal belang is voor het even
wicht in Europa. Ten slotte heeft Napoleon in
1815 niet meer bereikt dan de schepping van
een oppermachtig Engeland en de installatie
voor een eeuw van de Russen in Warschau. Sa
men met zijn neef Napoleon III (1870) smeedt
hij nolens volens de Duitse eenheid. De balans
van beide Napoleons komt neer op Sedan
1870 en Sedan 1940, de tweede dertigjarige
oorlog van 1914-1945 en de verzwakking van
Europa. „Het was veel beter geweest als hij,
Napoleon I, niet had bestaan", verzucht Bain-
ville.
Vereniging en scheiding.
DAN wordt Benelux herschapen. Bij het
tweede verdrag van Parijs, in 1815,
wordt een nieuwe kaart van Europa
getekend. Het nieuwe Koninkrijk der Neder
landen noord en zuid samen krijgt de
opdracht Frankrijk in het noorden strategisch
te bewaken. Het nationalisme steekt overal de
kop op. De samenvoeging van noord en zuid
is een geografisch en economisch logische op
lossing. Men had er nooit op terug moeten
komen, aldus Bernard. Maar na de zeventiende
eeuw had zich een breuk voltrokken en hadden
beide rug aan rug geleefd, een verschillende
cultuur, mentaliteit en godsdienst ontwikke
lend.
De sluiting van de Schelde was er maar één
exponent van. Had Willem I onder die om
standigheden bestuurlijk maar meer gedecen
traliseerd, dan was die conflictsituatie waar
schijnlijk opgelost geworden. De Zwitserse con
stitutie van 1848 wist een viertalig gebied aan
een te smeden. Nu konden de spanningen geen
uitweg vinden. In de Staten-Generaal komen
de Belgen tegenover de Nederlanders te staan.
Beurtelings is Willem I obstinaat en doet hij
concessies. De ontevredenheid spreidt zich
onder het gehele volk Vlamingen en Walen
de oude haat tegen „de calvinisten" her
leeft. In 1831 wordt het Belgische Koninkrijk
gevestigd, een parlementaire monarchie met
ministeriële verantwoordelijkheid. Nederland
volgt hierin pas in 1848. De Franse taal ver
krijgt in België in bestuur, justitie, leger en
onderwijs de officiële suprematie.
In de komende jaren zijn er serieuze Franse
pogingen tot annexatie van België, maar de
Engelse liberaal Palmerston, die in 1830 aan
het bewind is gekomen staat achter een onaf
hankelijk België. Uit dépit tegen de onwil van
de grote mogendheden, vooral van Engeland,
om de Belgische wensen in te willigen o.a.
de annexatie van Zeeuwsch-Vlaanderen en
Limburg2) wordt de toenadering tot Frank
rijk groter en verliest België de aard van zijn
betrekkingen tot de totaliteit Europa uit het
oog.
2) Nog geen twintig jaar geleden zijn aanwijzingen
gevonden, dat de Nederlandse regering de sluwe Franse
ambassadeur te Londen, Talleyrand, vriend nota bene
der Belgen, met 30.000 heeft omgekocht om de
Nederlandse eisen waaronder het behoud van Zeeuwsch-
Vlaanderen te ondersteunen.
110
