Bescherming voor de gemeenten
No. 3
ZEEUWS TIJDSCHRIFT
1779 begaf hij zich, zoals hij dat zelf uitdruk
te, „om wat gezondheid te halen" naar zijn
landgoed Grogol, waar evenwel zijn lichame
lijke toestand eerder verergerde dan beter
werd. Zo gauw hij daartoe in staat was liet
hij zich overbrengen naar zijn woning aan
het Molenvliet te Batavia (in later jaren ge
restaureerd en in gebruik bij het Landsarchief).
Daar kwam langzaam aan het einde op
1 september 1780.
Een geschiedschrijver besluit met het vol
gend lofdicht:
Zie hier de Klerk geschetst naar 't leven
Hy deed als zeeman het trotse Atchin beven
Als staatsman was hy kloek
en schrander van beleyd
Javaan en Bandanees, die eerden hem om stryd
Gansch India zal ook 's Mans
juist bestier steeds eeren
Zo lang de Maatschappy
in 't Oosten blyft regeeren.
De Leidse professor Polak heeft onlangs
voor het Landelijk Contactorgaan van ge
meentesecretarissen gesproken over „Be
scherming tegen de gemeenten". Naar zijn
mening zou het instituut van „ombudsman"
(zoals de Scandinavische landen dat al
kennen), in dit opzicht goed kunnen werken.
Het is misschien
goed ook nogeens
de aandacht te
vragen voor be
scherming vóór de
gemeenten. De in
1946 ingestelde
commissie-de Mon-
chy toch kreeg o.m.
tot taak na te
gaan, of er behoefte bestaat aan een ver
hoogde rechtsbescherming van de publiek
rechtelijke lichamen tegen inmenging van
hoger gezag in de autonome taak van die
lichamen. Het in 1950 verschenen rapport
van de commissie, dat in hoofdzaak be
trekking had op een aanvullende regeling
van het administratieve beroep, constateer
de bepaalde leemten, waarin de wetgever
tot dusver niet heeft voorzien.
Wanneer we spreken over meer rechts
bescherming van de gemeenten, dan moet
in dit verband speciaal worden gedacht aan
de financieel-economische sector. In het
kader van de algemene financiële verhou
ding tussen rijk en gemeenten is er de laat
ste tijd heel wat verbeterd. De nieuwe wet
van 1960 voorbereid door de z.g. com
missie-Oud heeft de uitkeringen, waarop
de gemeenten recht hebben, zo goed mo
gelijk geobjectiveerd. Veel subjectief inzicht
van hoger gezag komt echter nog om de
hoek kijken bij het verlenen van faciliteiten
en subsidies, die de gemeenten voor aller
lei specifieke doeleinden kunnen krijgen.
Hierbij valt te denken aan de industriële
ontwikkeling (het regionale industrialisatie
beleid), maatschappelijk en cultureel werk,
D.A.C.W.-objecten en allerhande recreatie
projecten.
Om nu maar heel concreet te worden: de
aanwijzing van z.g. kerngemeenten in het
kader van de regionale industrialisatie,
welke aanwijzing voor de gemeenten aller
lei financiële faciliteiten en toewijzing van
woningen tot gevolg heeft, berust op een
ministeriële beschikking, die geen wettelijke
basis heeft. Men kan hier dus willekeurig
en discriminerend tewerk gaan, zonder
daarbij door iemand op de vingers te wor
den getikt. Theoretisch is er de controle van
Rond
griffie en secretarie
door
Mr. L. A. v. Splunder
89
