TT)
ZEEUWS TIJDSCHRIFT
No. 3
Van grote betekenis is de verstedelijking. De
steden en enige grote dorpen zullen steeds meer
gaan domineren en de innerlijke verbonden
heid van de Zeeuwse gewesten versterken.
Keuning wijst er in zijn inaugurele rede over
het regionalisme op dat de centrale functie van
een stad in staat is een nieuw regionalistische
traditie te scheppen. Als voorbeeld noemt hij
de stad Groningen, die een omvangrijke streek
heeft gestempeld omdat er geen belangrijke
subcentra aanwezig waren en die zelfs delen
van Drenthe omvat. De landschappen Hun-
sin go, Fivelgo, de Marne en die van het Wes
terkwartier behoren hiertoe, al vertonen zij
natuurlijk wel variaties. In Engeland wordt de
geringe ontwikkeling van regionalistische ten
denties toegeschreven aan de uitgestrekte in
vloed van de stad Londen sedert de veertiende
eeuw, waar Parijs het regionalisme niet heeft
kunnen fnuiken omdat het zoveel later hoofd
stad werd. Wij kunnen hieruit trouwens leren
hoe lange tijd zulke processen vergen. Voor
Zeeland zal de grootste vraag zijn hoe de
kanaal stad op Walcheren met nu al 60.000
inwoners zich zal ontwikkelen tot meer een
heid. Beschouwingen als die van Keuning stel
len deze zaak in een nieuw licht. Soms ook
zullen interne tegenstellingen de innerlijke
eenheid verzwakken. Wat dit betreft zijn
Hulst en het eiland Tholen in een ongunstige
positie, want nergens in Zeeland zijn de tegen
stellingen tussen centrum en ommeland zo
groot.
De industrie-ontwikkeling hangt hiermee
samen. Keuning wijst erop dat bijvoorbeeld
in Noord-Frankrijk de opkomst van de mijn
bouw en de zware industrie omstreeks het
midden van de vorige eeuw nieuwe streek-
eenheden deed ontstaan door de opgewekte
immigratie. In Engeland had de industriële
revolutie al eerder de vorming van volkrijke
agglomeraties door Dickinson „city re
gions" genoemd in de hand gewerkt. Voor
Nederland kan men denken aldus nog
steeds Keuning aan de opkomst van Til
burg en Eindhoven binnen een traditioneel
agrarische streek als de Meijerij, aan het ver
anderende geografische begrip Twenthe en
vooral aan de Randstad die de delimitatie van
aloude historisch-geografische landschappen
als Rijnland en Delfland heeft doorbroken.
Verdeeld huis?
WAT er uit de smeltkroes zal komen is
niet aan te geven. Zal bijvoorbeeld
de Walcherse schrielheid en betrouw
baarheid - schrijver dezes stamt half van
Zuid-Beveland, half van Walcheren en zou het
dus behoren te weten worden uitgeroeid en
plaats maken voor meer algemeen Nederlandse
eigenschappen, anders gedoseerd, niet slechter
en niet beter? Zal trouwens onze oude natio
nale koopmansdeugd stand kunnen houden
tegen de toenemende industriële gezindheid?
Ons toekomstig huis zal er anders uitzien en in
dit land zullen inrichters en bewoners zich
hopelijk richten naar het woord uit het
Evangelie van Marcus 4:25,,.... indien een
huis tegen zichzelf verdeeld is, zo kan dat huis
niet bestaan
68
