Van de Spiegel. Maar ook van details mag men
nauwkeurigheid verlangen Wanneer van de over
stroming van 1530 vermeld wordt, dat het eilandje
Orizant voorgoed verloren ging, is dit onjuist (blz.
43). Deze met duinen begroeide plaat, waarop
alleen herders woonden, is in de 17e eeuw bij
gedeelten ingepolderd geweest. In 1765/66 werd in
Vlissingen een maatschappij opgericht, die begin
1768 de naam kreeg: „Het genootschap ter bevor
dering van nuttige kunsten en wetenschappen te
Vlissingen." Ruim een jaar later kreeg het de naam
„Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen te
Vlissingen." Deze naam kreeg het dus niet toen
het Genootschap verplaatst werd naar Middelburg.
De „Verhandelingen" van het Genootschap, waar
van het eerste deel op 16 oktober 1769 (en niet op
4 december), overhandigd werden aan de Staten
van Zeeland, kregen eerst in 1856 de naam „Ar
chief" (blz. 127).
Veel erger achten wij het geregeld gebruik o.m.
van de begrippen Provinciale Staten en gemeente
bestuur, termen die pas in de 19e eeuw zijn inge
voerd en bestuursrechterlijk een totaal andere in
houd hebben, in plaats van Staten van Zeeland en
vroedschap.
In het verhaal over het codicil komen wij de zin
snede tegen over de hoogste autoriteit blijkbaar
niet het Hof van Zeeland (I I), maar de Provinciale
Staten (blz. 12). Overigens is het niet raadselachtig,
dat de boedelscheiding pas heeft plaats gevonden
in 1759, toen Van de Spiegel ging trouwen. Blijkens
de ordonnantie van de Weeskamer van Middel
burg (art. 45) bleven de goederen gemeen tot de
meerderjarigheid der wezen of totdat een van
de kinderen „gehouwd zal wezen." Op het Hof
plein te Middelburg staat niet het gerechtshof,
maar de arrondissementsrechtbank. Namen worden
nog al eens onjuist geschreven: Lambrechtse
Lambrechtsen, Van den Brand Van den Brande,
Van leperen Van Iperen.
De wijze van transcriberen en van het gebruik
maken van de oude stukken is dilettanterig, maar
bij de behandeling van de „brief" van een heer
uit Gelderland en de „memorie" over het verval
in Zeeland raakt de lezer het spoor bijster. Bij de
bespreking van de memorie, wordt opeens de
briefschrijver ingevoerd, die voor een sloteffect
zorgt. Het gebruik maken van de termen: industri
alisatie en bestedingsbeperking, maar vooral van
vrijgezellenbelasting en kinderaftrek, is lachwek
kend.
De genoemde voorbeelden zijn met vele te ver
meerderen, maar wat wij het meest betreuren, is
dat hier een kans is gemist een belangrijke figuur
als Van de Spiegel scherp te laten uitkomen tegen
de achtergronden van het Zeeland in de tweede
helft van de 18e eeuw. Het gaat hier om de kern
en een selectie van de feiten, waarvoor Huizinga
eens het beeld van de gebroken vaas heeft ge
bruikt. Wie een gebroken vaas wil lijmen, moet de
scherven aan elkaar passen, maar om dat te doen,
heeft hij op z'n minst een denkbeeld nodig hoe de
vaas er van te voren heeft uitgezien. 4) Voorlopig
blijft het beeld van Van de Spiegel nog bepaald
bij hetgeen mevrouw E. van Hall-Nijhoff van zijn
handschrift heeft gezegd. 5) Een helder verstand
en toegewijde werkkracht, een man van decorum
zonder oorspronkelijke ideeën, nuchter en zelfge
noegzaam. Hij zal met zijn tijd meegroeien, zonder
het revolutionaire er van te doorgronden. Een man,
die ontzag weet af te dwingen en aan wie een
figuur als Jacob Hendrik Schorer zich veel ver
schuldigd weet „omtrent de behandeling en het
beleid van zaaken." 6)
Archief Zeeuwsch Genootschap 1918.
2) Het nader te noemen werk: Historie van de satisfactie en
„Bundel van onuitgegeven stukken, dienende ter opheldering
voornaamelyk der historie van de Unie van Utrecht
Goes, 1780. I, p. 249.
3) Zie: In opdracht van de tijd; 1946, p. 98 e.v.
4) J. Romein: De biografie, een inleiding; 1946, p. 194.
5) Bijdragen voor de geschiedenis der Nederlanden, 1959, p.
276 e.v.
6) Archief Zeeuwsch Genootschap, 1963, p. 121.
OPDRACHT HANS WARREN
Ons mede-redactielid Hans Warren heeft van de staats
secretaris van onderwijs, kunsten en wetenschappen
opdracht gekregen tot het schrijven van een gedicht
of een bundel gedichten.
Gelukwensen met deze opdracht deden wij hem reeds
eerder toekomen. Wij prijzen ons gelukkig dat hij
voortaan regelmatig aan ons tijdschrift gaat meewerken.
De grootst mogelijke meerderheid
van de redactie.
MR. VAN SPLUNDER
NAAR ALMKERK
Mr. L. A. van Splunder, gemeentesecretaris van Koude-
kerke, is benoemd tot burgemeester van Almkerk. Onze
gelukwensen zijn recht evenredig met ons leedwezen
hem Zeeland te zien verlaten. Op ons verzoek zal
hij zich voorlopig blijven belasten met zijn rubriek
„Rond Griffie en Secretarie".
21
