zijn secretaris in staat heeft gesteld op onbekrompen
wijze een dagboek uit te geven, dat aller aandacht
verdient om de periode, die het behandelt, maar meer
nog om de figuur van Jacob Hendrik Schorer zelf.
The Walcheren Failure
Er zijn van die coïncidenties in de geschiedschrijving,
die met het woord toeval zwak geschetst zijn. De inval
der Engelsen in Zeeland in 1809, welke voor een groot
deel het onderwerp vormt van het dagboek van Scho
rer, dat in december 1963 in druk is verschenen, wordt
ook beschreven door Antony Brett-James in het tijd
schrift .History today" van dezelfde maand. Het is
het eerste gedeelte van ,,The Walcheren Failure" met
als ondertitel: Prompted by news of a French defeat in
1809, the British Government launched an offensive
expedition against the Low Countries which ended in
gallant failure. In het opstel van Brett-James wordt het
portret van Chatham de Engelse opperbevelhebber
gereproduceerd, in het dagboek de gravure naar
hetzelfde schilderij. Als onderschrift in het dagboek
wordt Chatham beschreven als ,,the perfect gentleman",
in het Engelse opstel wordt hij gekenschetst met: „indo
lence was his forte". Het zijn in dit geval geen tegen
stellingen. Het woord en beeld in de geschiedenis is
dikwijls een kwestie van nuancering, belichting of
wellicht nog meer van accentuering.
Politiek
De politieke achtergronden van deze voor Engeland
zo ongelukkige affaire worden beschreven in het vorig
jaar verschenen werk van Denis Gray over Spencer
Perceval, the evangelical prime minister, 1762 1812.
Perceval was in 1807 lid van het kabinet geworden,
het jaar, waarin reeds het plan werd geopperd voor
een Engelse inval op Walcheren. In de lente van 1809
schenen de kansen voor een expeditie alleszins gunstig.
Immers op 8 april van dat jaar verklaarde Oostenrijk
de oorlog aan Frankrijk en een oorlog op twee of
meer fronten zou de Fransen in een moeilijke positie
kunnen brengen. De beslissing over de expeditie viel in
de vergadering van het kabinet op 21 juni. Het moet
gezegd, dat Chatham in deze vergadering duidelijk
heeft gewezen op het feit, dat een succesvolle expe
ditie met de uiteindelijke bedoeling de haven van
Antwerpen aan te vallen, alleen mogelijk was, wanneer
de vloot de Schelde op kon varen ten tijde van de
hoofdaanval op Walcheren. Het verdwijnen van het
document, waarin de Admiraliteit Chatham op dit punt
gerust stelde, is nooit volledig opgehelderd. Perceval,
die begin oktober 1809 eerste minister was geworden,
heeft zijn kunde als staatsman kunnen bewijzen in
1810, een vooral op politiek gebied, denk aan de
behandeling in het parlement van de mislukte expeditie,
zeer bewogen jaar.
Chatham
Gedenkboek
Het woord Gedenkboek roept beelden op van om
vangrijke en zware, of liever nog, gewichtige werken.
Het is daarom een goede gedachte geweest het „Ge
denkboek 50 jaar Christelijke Kweekschool voor Zee
land te Middelburg", 1963, de pocketvorm te geven.
Als motto zouden wij een zin uit een van de bijdragen
nemen: „Het is uiterst eenvoudig van een leerling een
vat vol wetenswaardigheden te maken; het is uiterst
moeilijk een zich ontwikkelend 'karakter te leiden bij
het uitgroeien".
Het is een fris en opgewekt boekje geworden, dat
heel wat informatie geeft. Er is tevens monnikenwerk
verricht. Met welk een nauwkeurigheid en volledigheid
zijn alle bestuursleden, leraren en leerlingen, die ge
durende de afgelopen 50 jaar de school elk in hun
eigen functie hebben bezocht, achterhaald. De jubi
leumcommissie heeft aan de scribenten de volle vrij
heid gegeven in de hoop een „gewaardeerde, eerlijke,
zij het niet homogene, bundel" te doen ontstaan. Wij
geloven, dat dit is gelukt.
29
