Vlaamsche Tramweg Maatschappij", waarin de
IJzSM en de SHW werden opgenomen, zij het dan
ook, dat laatstgenoemde maatschappij tot en met
31 december 1944 zelfstandig bleef.
In een vrij vlot tempo ontstonden de lijnen IJzen-
dijke (aansluiting op de IJzSM)PhilippineSas
van Gent (1914); Sas van GentWestdorpeDrie-
schouwenRoodesluisgrensMoerbeke (1915:
het Belgisch gedeelte was eigendom van de Bel
gische Maatschappij van Buurtspoorwegen, maar
werd door de ZVTM geëxploiteerd); Sas van
GentZelzate (1915); TerneuzenZaamslag
Kloosterzande (aansluiting op SHW) en Zaamslag
Drieschouwen (1916); HoofdplaatPyramide en
PhilippineTerneuzen (1918). In 1926 werden de
uitsluitend voor goederenverkeer bestemde lijnen
ZaamslagKampersehoek en IJzendijkeStroop
uit in gebruik genomen, in de jaren 1927'28 volg
de de lijn HoofdplaatBreskens, terwijl in 1940,
in verband met de verlegging van de veerdienst
de lijn KloosterzandePerkpolderhaven in gebruik
werd genomen, die echter het eigendom was van
de Staat der Nederlanden.
Het verhaal wordt eentonig. Ook hier kon men
het op den duur tegen de bus niet bolwerken, on
danks het feit dat in 1936 vijf rijtuigen tot motor
wagens werden verbouwd. Het laatst verdween de
personendienst op de lijn BreskensPyramide en
wel in 1949. Ten behoeve van het goederenvervoer
bleven de lijnen nog ongeveer een jaar liggen,
daarna werden ze opgebroken.
Merkwaardig is, dat de motorwagens in Zeeland
bleven. Ze werden door de RTM overgenomen, en
na modernisering en wijziging van de spoorbreedte
van 1000 in 1067 mm o.a. ingezet op de lijn Burgh
Zijpe, waar ze tot 1953 het personenvervoer ver
zorgden.
1927: De Spoorweg Maatschappij Zuid-Beveland
Was men bij de aanleg van veel tramlijnen en
thousiast, bij die van de lijn op Zuid-Beveland was
men het beslist niet. Want toen de loop van de
aan te leggen lijn werd bekendgemaakt werden er,
terecht, bezwaren tegen ingebracht. Het grootste
bezwaar was wel dat de lijn ver van de te verbin
den dorpen kwam te liggen. De lijn kwam er, maar
gezien het feit dat er tot twee maal toe een zand-
trein is ontspoord werd de opmerking over op
zettelijke tegenwerking meermalen gehoord.
Op 18 mei 1927 werd de lijn officieel geopend en
met de normale dienst werd de daarop volgende
dag aangevangen. In de oorlog werd op last van
de Duitse bezetters, die rails nodig hadden voor
de operaties in Rusland en voor het maken van
bunkers in het Westen, een aantal secundaire lijnen
opgeheven. De lijnen GoesWolphaartsdijkse veer
en GoesWemeldinge vielen in 1942 onder deze
maatregel en werden opgebroken.
Na de oorlog vond tot 4 mei 1947 in de Zak van
Zuid-Beveland nog personenvervoer plaats. Nu ziet
men er nog goederen„trams", die dan bestaan uit
meer of minder forse diesellocomotieven van de
Nederlandse Spoorwegen met daarachter een aan
tal goederenwagens.
1928: De tram over de Eendracht naar Tholen
in 1891 werd te Rotterdam een concessieaanvraag
ingediend die de tramlijn van de RTM op Schouwen
en Duiveland tot resultaat heeft gehad. Tegelijker
tijd echter werd door een meneer Van Dixhoorn
een aanvraag ingediend om de bestaande lijn van de
tramwegmaatschappij AntwerpenBergen op Zoom
Tholen (ABT) die haar eindpunt aan het Tholense
veer had, via een brug over de Eendracht tot
Stavenisse door te trekken (en via een veer weer
aansluiting op Zierikzee te geven!). Als de geschie
denis een andere loop had gehad en het plan van
Van Dixhoorn was doorgegaan, dan zou Tholen
reeds omstreeks 1900 een brugverbinding over de
Eendracht hebben gehad.
Jammer genoeg, voor Tholen althans, heeft het
niet zo mogen zijn en het wachten duurde tot 1928.
Op woensdag de 10e oktober werd de brug door
Jhr. van Teylingen, Kamerheer van H.M. Koningin
Wilhelmina, geopend en de eerste tram reed over
de brug de stad Tholen in. De verdere verbinding
op het eiland werd door een busdienst onderhou
den. 46 jaar lang had de tram vóór de Eendracht
gestopt, slechts 6 jaar kwam zij in Tholen, want
door de reorganisatie van de tramwegbedrijven
in Noord-Brabant werd het personenvervoer reeds
op 15 oktober 1934 gestaakt en op 1 juli 1935 ging
de ABT over in de BBA.
P.S. De schrijvers betuigen hun dank aan prof. dr.
H. J. A. Duparc, die hun belangrijke hulp ver
schafte.
NVBS (Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het
Spoor- en Tramwegwezen. Secr. G. J. de Swart, Jan Steen
laan 13, Heemstede)
85
