ren. De Koudenpolder en de Kaerspolder
worden genoemd in 1596, ze staan op de
oude kaarten aangegeven als inlagen. Na
men als Snoodijkpolder (1649) en het Ver
derf zijn zonder meer duidelijk. Een haven
tje had Wemeldinge tot midden 18e eeuw
bij Stelhoeve. In de vorige eeuw werd een
haventje aangelegd aan de oostzijde van de
Val. (Stormezandpolder). Het kanaal door
Zuid-Beveland, voltooid in 1866, bracht grote
veranderingen. Nog groter zullen de ver
anderingen zijn die verband houden met het
Deltaplan.
Ph.
ZEELANDIA, KONINKLIJKE-, Fabriek van
Bakkerijgrondstoffen H. J. Doeleman N.V. te
Zierikzee. In 1900 kreeg de jongste van drie
zoons uit een bakkersfamilie in Zierikzee
(de heer H. J. Doeleman) de taak de afzet
van beschuitgelei te verzorgen. Bij de ver
koop van dit produkt behaalde hij dermate
goede resultaten, dat de produktie een aan
tal malen moest worden vergroot.
In het jaar 1934 werd een contract gesloten
met een Deense onderneming, welke emul
gatoren vervaardigde. Met behulp van deze
emulgatoren werd het mogelijk een emulsie
te produceren voor het insmeren van de
bakplaten, waarbij aan het euvel van het
zwart branden een einde werd gemaakt.
Daarnaast werden produkten op de markt
gebracht ter verbetering van de kwaliteit
van meelprodukten, cake, moscovisch gebak,
enz. (o.m. witte-brood-crème), terwijl men
zich ook op de vervaardiging van banket-
spijs ging toeleggen. Daarnaast bleek dat
voor verschillende produkten ook andere ge
bruiksmogelijkheden bestonden. Zo bleek
o.m. voor de emulgatoren in de kosmetische
industrie grote belangstelling te bestaan.
De afzetmarkt werd aanmerkelijk vergroot,
gezorgd werd voor een net van depots, van
waaruit de bakkers op de juiste wijze service
kon worden verleend terwijl aan het up to
date houden van de fabriek de nodige aan
dacht werd besteed.
Verschillende nevenbedrijven werden opge
richt o.m. te Parijs, Duinkerken, Antwerpen,
Leeuwarden, Hamburg en Manchester, waar
voor het bedrijf te Zierikzee als moederbe
drijf optreedt. Daarnaast bestaan nog N.V.
Arabesken (Zierikzee; gipsvormen voor de
suikerindustrie), N.V. Zedo (Zierikzee; han
delmaatschappij), N.V- Scaldis (Zierikzee;
handelmaatschappij, ijsprodukten) en N.V.
Emulsion Holland (Zierikzee; emulgatoren).
In de Scandinavische landen worden de pro
dukten gebracht door een vennootschap te
Kopenhagen, waarmede een wederzijdse li
centie-overeenkomst is gesloten.
Daarnaast kent men nog activiteiten op ge
heel andere gebieden, b.v. Thermecon (Zie
rikzee; warmte-isolatie van bouwwerken).
Toch zou men een geheel verkeerde indruk
krijgen van de betekenis van deze onder
neming, wanneer men zich tot deze histo
rische feiten zou beperken. De betekenis van
de onderneming rijkt n.l. veel verder dan
bovenstaande opsomming zou doen vermoe
den.
In deze onderneming heeft nl. centraal ge
staan, wat we met het woord „zorgvuldig
heid" zouden willen aanduiden. Bij de pro
duktie, enz. hebben drie punten de richting
van het beleid bepaaldgoede kwaliteit, goe
de service en goede voorlichting, terwijl in
het menselijk vlak goede personeelsverhou-
dingen en zorg voor de gemeenschap lei
draad zijn geweest. Reeds in de aanvang
werd alle zorg besteed aan het brengen van
een uitstekend produkt, waarmede de bak
kers in staat waren de kwaliteit van hun pro
dukten aanmerkelijk te verbeteren, waarbij
al zeer spoedig de steun werd verleend van
een uitgebreide voorlichting om de bakkers
de juiste wijze van gebruik van de produkten
en de hierdoor geboden mogelijkheden te
wijzen. Bij dit werk, dat vaak pionierswerk
was, zijn in de loop der jaren zeer gunstige
resultaten bereikt mede omdat niet werd na
gelaten om waar dit nodig was ook een vol
doende service te verlenen.
Het personeelsbeleid van deze onderneming
is steeds zeer vooruitstrevend geweest. Va
kantie, sociale verzekeringen en pensioen
voorzieningen voor het personeel werden
reeds ingevoerd lang voor zulks algemeen
gebruikelijk was en deze geest van sociale
bewogenheid kenmerkt ook thans nog het
huidige beleid. Een typisch voorbeeld hier
van was het antwoord dat wij van de direc
tie kregen op een vraag over eventuele kos
tenbesparingen als gevolg van de nieuwe
vaste verbindingen, nl. „Daar zijn de chauf
feurs goed mee". Kennelijk ontvingen de
chauffeurs in de periode van de veerverbin-
dingen een behoorlijke toeslag voor late
diensten en onregelmatige werktijden en nu
de chauffeurs door de vaste verbindingen
eerder thuis zijn is hierin geen verandering
gebracht.
De sociale bewogenheid strekte zich ook uit
tot tal van gemeenschaps-activiteiten. „Doe
leman" was in dit opzicht een begrip en
nimmer deed men vergeefs een beroep als
het ging om de vraag om bepaalde activi
teiten te doen slagen. De grote steun over
een lange reeks van jaren aan de „Concert
zaal" is slechts één van de vele facetten op
dit gebied. Zelf wimpelt men het grote be
lang van de steun op dit terrein af met de
woorden „Ach, we zaten nu eenmaal op een
eiland en door ons bedrijf was onze aan
dacht nu eenmaal gericht op daarbuiten",
leder die ook maar enigszins kijk heeft op
de feitelijke verhoudingen op het eiland weet
echter van welke grote betekenis de steun
van de onderneming op dit gebied geweest
is.
86
