reld een feit werd. Deels waren het economi
sche redenen waarom men ging, deels gods
dienstige. De Afgescheidenen hadden ge
noeg van de „wederrechtelijke behandeling"
en hoopten in Amerika een eigen gemeen
schap op te bouwen, die beantwoordde aan
hun godsdienstige overtuigingen. Het zou
geen zin hebben dat de emigratie uit Zuid-
Beveland in het bijzonder werd genoemd,
ware het niet dat zij vertrokken zijn en zich
vestigden als een georganiseerde gemeente.
Eer de gezinnen uit Zuid-Beveland, waarbij
zich enkele uit het land van Axel en Cad-
zand aansloten, vertrokken, werden er in
Goes een drietal vergaderingen gehouden.
Op de laatste werden als ouderlingen ge
kozen Jannes van de Luyster* en Johannes
Hoogesteger en als diakenen Jan Steketee
en Adriaan Glerum. Daarna is deze emi
granten-gemeente overgegaan tot het be
roepen van een predikant, nl. ds. Cornelius
van der Meulen* te Goes. Zoals de Pilgrim
Fathers in 1620 als gemeente naar Amerika
uitweken, zo zijn ook de Afgescheidenen
van Zuid-Beveland in het voorjaar van 1847
vertrokken en zo hebben zij zich in Michi
gan als een kerkelijke gemeenschap geves
tigd. Hun plaats hebben zij „Zeeland" ge
noemd. Dit gaan als gemeente hield in dat
zij zich voor elkaar verantwoordelijk wisten
en er van uit gingen dat ieder die mee wilde
gaan, niet om maatschappelijke redenen
daarin belemmerd mocht worden. Schul
den die landarbeiders hadden (wat vroeger
in het voorjaar veelvuldig voorkwam) wer
den betaald. Wanneer iemand niet voldoen
de geld had voor de overtocht, werd er voor
gezorgd en zelfs lette men op een behoor
lijke uitzet voor het gezin. Dit alles wel op
een schuldbekentenis, doch er stond tevens
in dat men pas behoefde terug te betalen
zodra dit mogelijk was. Gedurende de eerste
zeer moeilijke jaren in Michigan heeft men
zo ook elkaar staande gehouden met Jannes
v. d. Luyster als maatschappelijk en ds. C.
v. d. Meulen als godsdienstig leider.
Lit.: H. S. Lucas, 1955. Dutch immigrant memoirs and
related writings. Assen (2 din.).
H.
GASVOORZIENING. Een eeuw Zeeuwse gas-
voorziening heeft wat weg van de veelver-
vige rok van Jozef of, indien dat meer aan
spreekt, van het verbrokkelde grondgebied
van deze provincie. De gassoorten verschil-
Bolgashouder (1965) te Axel R.
45
