Toetsingscriteria voor subsidiëring
Het streven van rijk en provincie zal er vanzelfspre
kend op gericht moeten zijn met de beschikbare be
perkte subsidiefondsen een optimaal effect te bereiken.
Bij de verdeling van subsidiefondsen zullen steeds be
paalde subjectieve motiveringen een rol spelen, omdat
voor de praktijk geen sluitend systeem van objectieve
toetsingscriteria beschikbaar is. Niettemin is het vooral
voor bovengemeentelijke instanties van belang tot een
meer verfijnde afweging van subsidieprojecten te ko
men. Dit geldt met .name voor de grotere projecten en
complexen, die vaak miljoenen vergen. Deze dienen
niet alleen een planologische, technische en land
schappelijke toetsing te ondergaan, maar ook een zorg
vuldige functioneel-economische toetsing. Dit houdt in,
dat uitgaande van de potenties van een gebied of
terrein wordt nagegaan of de geprojecteerde ont-
sluitings- en inrichtingskosten in een gunstige verhou
ding staan tot het te verwachten rendement. Dit rende
ment kan dan bijvoorbeeld gemeten worden in aantal
bezoekers, aantal recreatiedagen etc. Naarmate de at-
tractiewaarde groter is en naarmate beter wordt inge
haakt op de recreatieve behoeften, zal het rendement
gunstiger uitvallen.
Dit functioneel-economische aspect krijgt vaak onvol
doende aandacht bij de opzet van recreatiecomplexen.
In vele gevallen zijn de initiatiefnemers gemeentebe
sturen, die alleen de mogelijkheden van hun eigen
territoir aftasten. Een bepaald project komt daardoor
niet steeds op de plaats waar het kostentechnisch het
gemakkelijkst valt te realiseren, of waar de hoogste
benuttingsgraad (economisch en sociaal rendement) kan
worden verwacht. Soms ook schiet de functionele spe
cialisatie tekort. Op zich zelf is het nuttig, om ver
schillende elementen in een recreatiecomplex bijeen
te brengen. Er moet dan echter bij voorkeur een
zekere onderlinge samenhang zijn. Aan deze voor
waarde is niet voldaan, wanneer zonder meer een
jachthaven, een zwembad, een camping en een bun
galowterrein naast elkaar worden geprojecteerd. Pun
ten, die zich lenen voor een functionele specialisatie,
bijvoorbeeld ten aanzien van de watersport, het so
ciaal verblijfstoerisme, het luxe verblijfstoerisme of
de massale dagrecreatie moeten worden uitgebuit. Dit
kan voordelen inhouden, zowel ten opzichte van de
exploitatiekosten als ten opzichte van de kwaliteit der
voorzieningen.
Vanuit provinciaal en gemeentelijk eigenbelang ge
zien, kan men een project ook toetsen op de vraag
of het voornamelijk bedoeld is voor de eigen bevolking
(sociale functie) of voor de toeristen (economische
functie). De economische functie van een project was
vooral belangrijk in de periode, waarin de Zeeuwse
economie stagneerde. Nu de perspectieven voor in
dustrialisatie, havenontwikkeling en bevolkingsgroei zijn
verbeterd en de zorg voor een hoogwaardig woon
klimaat aan prioriteit wint, worden de recreatievoor
zieningen voor de eigen bevolking belangrijker.
Belangrijk is voorts om de geprojecteerde voorzienin
gen te toetsen op de mate, waarin zij een algemeen
dan wel een specifiek karakter dragen. Duinovergan
gen, zwembaden en toeristische wegen richten zich
op een breder publiek dan jachthavens, maneges en
sportvliegvelden. In het algemeen verdienen de col
lectieve" voorzieningen prioriteit boven de catego
rale" voorzieningen.
Toekomstig recreatiebeleid
De recreatie in Zeeland heeft zich in eerste instantie
kunnen inspireren op een belangrijk natuurlijk gege
ven: de strand- en duingebieden. Verblijfs- en dag
recreatie 'konden in de kuststrook tot een snelle bloei
komen, zonder dat daarvoor op grote schaal over-
heidsfondsen nodig waren. Het particuliere initiatief
zorgde voor de uitbreiding van de verblijfsaccommo-
datie. Met relatief bescheiden infrastructuurwerken
(duinovergangen, parkeerterreinen etc.) kon een groot
effect worden bereikt.
Bij het ontwikkelen van nieuwe recreatiegebieden en
-projecten achter de kust doen zich veel grotere or
ganisatorische en financiële problemen voor. Zo heeft
bijvoorbeeld de nog onvoltooide aankleding"
van het Veerse Meer reeds miljoenen uit overheids-
fondsen gevergd. Het Grevelingenbekken en het
Zeeuwse Meer zullen ongetwijfeld nog veel omvang
rijker subsidies vragen.
Teneinde een optimaal rendement te verkrijgen over
de tientallen miljoenen, die in de komende jaren in
nieuwe recreatieprojecten zullen worden geïnvesteerd,
is een weloverwogen recreatiebeleid nodig. Essentiële
elementen daarin zijn; een goede coördinatie tussen
de verschillende betrokken overheidsinstanties, team
work tussen planologen, technici, economen en andere
deskundigen alsmede een intensivering van het kosten-
baten denken.
Middelburg: Bij de pomp op de Vismarkt.
Alleen voor ingewijden: „Keesje, Keesje, j'ei-t-er water bij gedaan;
ik heb je met je flesje naar de pomp toe zien gaan".
Foto Wim Riemens
40
