Plantagies in Zeeland
liggen en het gemoerde land kwam dus in een
natte tijd nog eerder onder water te staan dan
het ongemoerde. Op Walcheren was het tijdens
de bodemkartering (kort na 1945) nog goed te zien,
welke percelen gemoerd waren: het weiland was
daar golvend en onregelmatig. Dit verschijnsel is
pas door de egalisaties in het kader der her
verkaveling van Walcheren verdwenen.
Het was met de moernering op het einde der
Middeleeuwen net als nu met het zagers spitten;
ondanks alle verboden werd het toch gedaan,
waar het niet mocht en het moest telkens opnieuw
verboden worden. In 1515 was men in Zeeland tot
de conclusie gekomen, dat afdoende bestrijding
van de moernering slechts mogelijk was door aan
de bewoners van het platteland andere mogelijk
heden voor brandstofvoorziening te bieden. Toen
Karei V in 1515 Middelburg bezocht, hebben de
vertegenwoordigers van Zeeland hem een verzoek
schrift aangeboden, waarin zij allerlei voorzien
ingen vroegen. Een paragraaf van dit verzoek
schrift luidde ongeveer als volgt: Aangezien het
duidelijk blijkt, dat het delven van den daringhe
de destructie ende verdervenisse van den lande
von Zeeland is, waarom het ook bij de keure van
Zeeland expresselijk verboden is, verzoeken wij
onze voorschreven genadigste heere, dat van
nieuws verboden worde derrynck uyt te slane,
uit wat lande en erve hef zij ofte wien dat toe
behoort, ende voorts, opdat d'ondersaten ten
platten lande des te beter mogen gerieft ende
voorzien worden van bernynghe (brandstof), ver
zoeken wij dat onze voorschreven genadigste heere
accorderen ende consenteren wille, dat iedereen
houtgewas moge planten op de heerwegen tegen
over zijnen grond en erve, ende 't hout daarvan
komende mogen kappen en rooien te hunnen
profijte.
Na overweging van dit verzoekschrift heeft Karei
V te Middelburg de 22 Mei 1515 conform een ver
ordening uitgevaardigd. Juridisch werd hiermee
een gecompliceerde toestand gevestigd: de aan
gelanden van een weg kregen plantrecht op grond
die aan een ander in eigendom toebehoorde.
Sporen van dit recht zijn tot in onze tijd blijven
voortbestaan.
Dat de beplanting van wegbermen met opgaande
bomen een succes is geworden, ziet men op de
kaart van N. Visscher uit het midden der 17e
eeuw (fig. 4).
Lusthoven in Zeeland
AN de Zeeuwse eilanden is Walcheren het meest
in beeld gebracht. Op zichzelf bezien is dat niet
zo verwonderlijk. Middelburg was in de 15e
en 16e eeuw een belangrijke handelsstad met de
voorhaven Arnemuiden. Hoe bewegelijk het op
de rede van Arnemuiden was kunnen we zien op
een schilderij dat in het gemeentehuis aldaar hangt.
Het dateert uit dezelfde tijd als het bekende Pa-
89
