Wv j
tóf--; *$siSE
Fokmerries met veulens op Westenschouwen
waarin het regenwater werd opgevangen, zijn op
vele plaatsen nog aanwezig al hebben zij hun
eigenlijke functie verloren, maar vele putten zijn
reeds gedempt.
Het beeld van de fladderende, schrokkerige meeu-
i wen achter de door paarden getrokken ploeg ziet
men weinig meer. De meeuwen zijn er nog, de
paardekrachten ook, maar zij worden geleverd
door een tractor. Het werk gaat sneller, waardoor
ook de meeuwen profiteren van de modernisering
van hef landbouwbedrijf of beter van de land
bouwonderneming.
Niet alleen de stoffering van het landschap heeft
door de vervanging van het paard door de tractor
aan aantrekkelijkheid verloren, ook het dorps
beeld, dat wel niet direct tot het landschap be
hoort, is er door veranderd. Enkele tientallen jaren
geleden had elk dorp een of meer hoefstallen
(„strevaljes"), die een markant punt vormden in de
dorpsstraat. Het was tevens de plaats waar heel
wat dorpsnieuws besproken werd door de wach
tende paardeknecht met dorpsbewoners die weinig
meer om handen hadden. De hoefsmid, veelal
rijksgediplomeerd, zoals op een bordje aan de ge
vel was te lezen, was de centrale figuur. Dit is be
grijpelijk, omdat hij het eigenlijke werk deed, voor
en na schooltijd gadegeslagen door de dorpsjeugd,
terwijl een van de bezoekers met het trekken aan
de blaasbalg het smidsvuur aanwakkerde. Het was
de hoefsmid, die met welluidend ritmisch geha
mer het hoefijzer de juiste vorm gaf. Om het ijzer
nog beter te passen op de vooraf besneden hoef,
werd het hete ijzer op de paardehoef gedrukt en
het hoefijzer zonodig bijgesmeed tot dit passend
was. Het was handwerk van een vakman. Het leg
gen van het hete ijzer op de hoef gaf de penetran
te geur van schroeiend hoorn, die als een blauwe
rooksliert de dorpsstraat in dwarrelde. Het is een
korte onvolledige beschrijving van een dorpsbeeld,
waarvan nog maar weinig over is gebleven en dat
binnen niet al te lange tijd mogelijk geheel zal
verdwijnen.
Ook in andere opzichten is het verdwijnen van
het paard uit het landschap een verarming. In het
vroege voorjaar, in tegenstelling met vroeger, vrij
wel geen merries met dartelende veulens in de
weide nabij de hofstede. Geen „hengstenboer",
gekleed in de ruime blauwe kiel, de wandelstok in
de hand, trekt meer in het voorjaar met de mach
tige hengst aan een lange lijn van hofstede tot
hofstede. Het zou in verband met de drukte op de
wegen ook niet meer kunnen. De hengsten, die zijn
overgebleven, reizen per auto.
Het heeft geen zin over het verleden verder te
mijmeren, de tijden zijn veranderd, maar de be
langstelling voor het edelste van onze huisdieren,
het paard, is bij velen op het platteland en daar
buiten gebleven. Dit moge blijken uit de toenemen
de belangstelling voor de landelijke ruitersport en
voor het kleine paard, de pony. Op menige hofstede
kan men een of meer pony's aantreffen, die door
kinderen worden bereden. Maar ook in kuddever-
band heeft de pony in Zeeland haar intrede ge
daan en vormt daardoor een nieuw element in het
Zeeuwse landschap. Op de voormalige zandplaat
in het Zeeuwse Meer, juist tegenover de stad Veere,
de Haringvreter genoemd, grazen enkele tientallen
New Forestpony's. Geen wilde of half wilde paar
den, integendeel, zij eten lettèrlijk uit de hand. Er
dreigt van de belangstellende bezoekers omge
keerd voor de pony's zelfs gevaar door onkundig
voeren, n.l. iets anders dan brood en suikerklontjes.
De kudde pony's op de Haringvreter is een verrij
king van dit belangrijke recreatiegebied in wor
ding. Hef is de dienst van de Rijksdomeinen, die
realisering van dit project, dat door enkele Zeeuwse
ponyliefhebbers is opgezet, mogelijk heeft ge
maakt, waardoor deze dienst een daadwerkelijke
bijdrage heeft geleverd aan de stoffering van een
recreatiegebied, dat voor iedereen toegankelijk is.
De Haringvreter is niet de enige plaats in Zeeland
waar men pony's in kuddeverband kan waarnemen.
In de duinpolders, gelegen tussen Haamstede en
Renesse, een gebied, dat niet voor het publiek toe
gankelijk is, maar van de weg af kan worden
bekeken, grazen sinds 1965 een twintigtal merries
met één hengst. Paarden in kuddeverband is voor
onze provincie en voor zover ons bekend voor ge
heel Nederland, uniek. Speciaal in het voorjaar,
wanneer de veulens geboren zijn draagt deze
kudde in aanzienlijke mate bij aan de stoffering
van dit op zichzelf al fraaie natuurgebied. De
grond in dit uitgestrekte gebied is voor de uit
oefening van het landbouwbedrijf ongeschikt, doch
de pony's doen het op deze schrale grond uitste
kend. De pony's blijven het gehele jaar buiten, van
de aanwezige schuilgelegenheid maken zij geen of
uiterst zelden gebruik. Alleen bij zeer slechte
weersomstandigheden zoeken zij beschutting in hef
terrein tegen wind en regen. De wintervacht is zo
dik, dat zij van de koude geen last ondervinden,
zij geven aan het lopen in het vrije veld de voor
keur boven de beslotenheid van een stal. Bijvoede-
ring is in de winter echter wel noodzakelijk.
Niet alleen dragen deze paarden bij aan de le
vendigheid van het duingebied, doch zij zorgen er
tevens voor, dat de natuurlijke vegetatie in stand
wordt gehouden en een wilde vegetatie niet de
overhand krijgt. In het duingebied van Schouwen
heeft Staatsbosbeheer de realisatie van dit project
mogelijk gemaakt en daardoor belangrijk bijgedra
gen aan de verfraaiing van dit aantrekkelijke na
tuurgebied.
218
