Zeeuwse kroniek
M. P. de Bruin
Menselijk doorleefde tijd
,,Zijn bekende „Revolutie der Eenzamen" is in 1953
bij goede vrienden op een boerderij op Noord-Beve
land tot stand gekomen, Aanvankelijk wist hij nog niet,
hoe dit werk zou worden opgezet. Weliswaar had hij
zijn uitgever Prakke een nieuw manuscript in het
vooruitzicht gesteld, maar hij voegde hieraan toe nog
niet te weten welke vorm hij hiervoor zou kiezen.
Twee maanden lang, dag in, dag uit, nagenoeg zonder
onderbreking, heeft Bouman onder grote innerlijke
spanning aan „Revolutie der Eenzamen" geschreven.
Volgens zijn vrienden werkte hij in die tijd ,,als een
arbeider in loondienst". Pas toen het boek vrijwel ge
heel gereed was, werd hij weer de „gewone" Bouman:
de man die de wereld ontspannen tegemoet treedt".
Aldus dr. C. D. Saai over Bouman als persoon in de
bundel Wetenschap en Werkelijkheid, aangeboden bij
zijn afscheid als hoogleraar aan de Rijksuniversiteit te
Groningen. Deze bundel met door Bouman geschreven
artikelen geeft een overzicht van de vele terreinen
waarop hij zich als publicist heeft bewogen.
We mogen wel geen verband zoeken tussen de
Zeeuwse lucht en inspiratie voor zijn Revolutie der
Eenzamen, het eerste deel van een trilogie. Dit deel
en de vervolgen Vijfstromenland en Een onzer dagen,
zijn in vakkringen met zeer gemengde gevoelens ont
vangen. De wezenlijke taak der geschiedenis is volgens
Bouman te trachten een synthetisch inzicht te geven
in de gronden en roerselen van het menselijk bestaan.
Hij is zich bewust aan grensoverschrijding te doen om
„iets proberen vast te leggen van menselijk doorleefde
tijd, van relaties tussen het anonieme kleine lot en het
algemene gebeuren of van de manier waarop het
wordende zijn neerslag vindt in wat morgen misschien
geschiedenis zal zijn". Boeken die succes hebben zijn
dikwijls bij vakhistorici bij voorbaat verdacht. Ten on
rechte.
In de jaren van zijn leraarschap aan de R.H.B.S. te
Middelburg (1926-1944) heeft Bouman zich bewogen
op grensgebieden van de economie, de geschiedenis
en de sociologie. Een werk als de Geschiedenis van
den Zeeuwschen landbouw in de negentiende en
twintigste eeuw en van de Zeeuwsche Landbouw-
Maatschappij 1843-1943 heeft hij geschreven als histo
ricus. In het voorwoord zegt de auteur, dat indien
aan de landbouwmaatschappijen in de toekomst een
culturele en sociaalpaedagogische taak is toebedacht,
blijken zal van welke waarde de landbouwgeschiedenis
is om de boer begrip voor zijn plaats in de Neder
landse samenleving bij te brengen.
Met prof. Bouman
in Zweden, 1967
27
