Meinard Sprenger en zijn
Zwartvoet-lndianen-collectie
Helene W. van Woelde ren
De „Sprenger-collectie"
In het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden is
de „Sprenger-collectie" een begrip. Het is een ver
zameling voorwerpen van Zwartvoet-lndianen, die
momenteel grote belangstelling van kenners onder
vindt en in studie is genomen in verband met de
kennis van de Noord-Amerikaanse prairie-Indianen.
Het is vooral drs. Th. J. C. Brasser (een Noord
hollander met een zeer Zeeuwse naam!), die zich
in dit onderwerp gespecialiseerd heeft. In 1964
organiseerde hij de tentoonstelling „Bisonjager en
Bleekgezicht", die duizenden belangstellenden, vol
wassenen en kinderen, trok en waarin ook voor
werpen van de Sprenger-Zwartvoet-collectie waren
opgenomen. Van wetenschappelijke zijde bestaat
belangstelling voor de vraag: „wie was Sprenger?"
Men zou graag willen, dat er meer documentatie
over deze persoon bestond. Wie weet er meer van?
Min of meer toevallig woonde ik een bijeenkomst
van de Kiva bij. Dat is een Vereniging van India-
nenvrienden in Nederland, waar „Sprenger" ter
sprake kwam. Grote verrassing, toen bleek, dat hij
mijn oud-oom was. Het werd de aanleiding tot dit
artikel, waarvoor mevrouw M. Sprenger-Duncan,
de nu 91-jarige weduwe, in brieven aanvullende
persoonlijke gegevens verschafte en de oude foto's
afstond, en waartoe de heer Brasser studiemateriaal
over de Zwartvoet-lndianen verschafte. Beiden veel
dank voor hun hulp.
Ontdekking in Middelburg
De heer J. Heijink, die zich nu in Bennebroek ge
heel aan de verspreiding van de kennis der India
nen wijdt, was in 1964 nog boekhandelaar in Rot
terdam, toen hij toevallig de Sprenger-collectie
ontdekte. Hij schrijft hierover het volgende in de
Kiva van juli-augustus 1964, het contactblad voor
Indianen-vrienden in Nederland:
„Kleine oorzaken hebben dikwijls, zoals U weet, grote ge
volgen! Al neuzende in een antiquariaat in 's-Hertogenbosch
kwam mij een catalogus in handen van het Provinciaal Museum
in Middelburg en toevallig viel mijn oog op de rubriek:
„Voorwerpen der Zwartvoet-lndianen". Daar de catalogus
dateerde uit eind 1800 meende ik niet, gezien de oorlogs
handelingen op Walcheren, dat er van deze verzameling nog
iets over zou zijn. Bij informatie bleek echter, dat de voor
werpen zich nog steeds in Middelburg bevonden en bij mijn
bezoek kreeg ik ze ook alle te zien. Een aantal moccasins,
enige tassen, messcheden, „buffalo skinning knife" zoals het
etiket vermeldde, een paar Chippewa-leggings, enz. Na ze
bekeken en gefotografeerd te hebben, bedankte ik de museum
assistente, mej. A. A. v. d. Poel voor haar welwillendheid,
maar, zo vertelde zij mij, „er was nog meer op zolder".
Na een klim door het patriciërshuis ging er een kast open
en daar kwam een Zwartvoet-collectie uit, die daar vele jaren
als Doornroosje had liggen slapen! Mannen-leggins, vrouwen-
costuums, stapels moccasins, pijpzakken, grote messcheden,
mannenjassen, paardentassen, sneeuwschoenen, paardenzwepen,
gordels, knotsen, geweerfoudralen, Zwartvoetpijp, kortom de
volledige garderobe van een Zwartvoetgezin
Enkele herhaalde bezoeken stelden mij in staat een volledig
overzicht te krijgen van deze verzameling, maar hoe kwam
die hier in Middelburg terecht en wie had ze bijeengebracht?
Enkele oude etiketjes gaven de naam „Sprenger", maar de
museumstaf kon mij hiermede niet verder helpen. Na wat
speurwerk in Goes kwam ik te weten, dat de weduwe van
de oorspronkelijke eigenaar nog leefde en deze mevrouw
Sprenger-Duncan was zo vriendelijk mij het een en ander
mede te delen over het ontstaan van de collectie."
M. J. I. Sprenger 1860-1951
162
