25 JAAR P.P.D. ZEELAND
van het landschap, dikwijls omvangrijke nieuwe be
plantingen tot stand gebracht. In een veelzijdig
gestructureerd nieuw landschapspatroon vormen
deze groen-elementen de basis en achtergrond
voor talrijke recreatieve voorzieningen. Door hun
omvang en situering kunnen ze plaats bieden aan
voet-, rijwiel- en ruiterpaden, picknick-plaatsen,
parkeerruimten, visplaatsen, campings en soortge
lijke infrastructurele werken ten behoeve van de
recreatie.
De grootscheepse landschapsreconstructie, die thans
als uitvloeisel van cultuurtechnische werken wordt
doorgevoerd, maakt echter een eng samenspel met
de planologie tot een eerste vereiste. Anders dan
in de landschapsplannen uit de eerste jaren, toen
weg- en erfbeplantingen het hoofdpatroon vorm
den, gaat het nu vaak om „gebruiksgroen" van
vrij aanzienlijke oppervlakten. Voor een doelmatig
beheer daarvan is het nodig, dat deze meer groot
schalige landschapselementen in vele gevallen
worden verworven door openbare lichamen die in
dit opzicht over de vereiste know-how beschikken.
Teneinde nu de realisatie en de instandhouding
ervan zo goed mogelijk te verzekeren wordt een
vroegtijdige coördinatie van het landschapsplan
voor de ruilverkaveling met het gemeentelijk be
stemmingsplan steeds meer noodzakelijk. In zeer
grote structuren kan ook het samenspel met in
voorbereiding zijnde streekplannen van grote be
tekenis zijn.
Waar de oppervlakte van de ruilverkaveling dik
wijls grote delen van het gemeentelijk territoir
beslaat ligt hier een goede mogelijkheid om de
toekomstige ontwikkeling en het beheer van het
landschap in de landbouwgebieden, voor wat de
hoofdstructuur betreft, doeltreffend te richten. De
ontwerpers van het gemeentelijk bestemmingsplan
krijgen daarbij een landschapstechnische inbreng
ter beschikking die veelal niet tot hun directe vak
gebied behoort en aan de veelzijdigheid van hun
plannen ten goede kan komen. Aan het totstand
komen van de landschapsplannen voor de ruilver
kavelingen ligt n.l. vaak een grote dosis weten
schappelijk terrein-onderzoek en een omvangrijk
teamwork met verschillende technische experts en
plaatselijke deskundigen ten grondslag.
Het scheppen van geheel nieuwe landschappen
In een beschouwing over het landschap in de pla
nologie dient zeker ook de traditioneel-Nederland-
se bezigheid van het scheppen van geheel nieuwe
landschappen te worden genoemd. Naast de in
polderingen van meer beperkte omvang in de
Delta en langs het Friese en Groningse wad zijn
het vooral de nieuw gevormde landschappen in
het Zuiderzeegebied die nog altijd een wereldwijde
belangstelling trekken.
Het feit dat deze polders in de eerste periode van
hun bestaan geen onderdeel vormen van de nor
male bestuurlijke indeling van provincie en ge
meente heeft tot gevolg dat het planologisch team
work, dat de grondslag legt voor de toekomstige
landschapsstructuur, zich ook niet binnen het ge
bruikelijke kader van streekplan en gemeentelijk
bestemmingsplan afspeelt. Op nationaal niveau
gaat echter aan het scheppen van deze grote,
nieuwe leefruimte een zeer intensieve arbeid op
het terrein van planologie en landschapsbouw
vooraf. Deze vindt plaats in het verband van de
daarbij betrokken rijksorganen.
Wellicht duidelijker dan waar ook elders demon
streert zich in de vormgeving van het landschap
van de Zuiderzee-polders de snelle ontwikkeling
naar een veelzijdiger grondgebruik. In Wieringer-
meer en Noordoostpolder bewoog het percen
tage grondoppervlak, dat voor bosbouw, natuur
behoud of recreatie beschikbaar kwam, zich onge
veer rond het landsgemiddelde van 7 a 8%. In
Oostelijk Flevoland, met zijn gunstig gelegen nieu
we bossen, stranden en recreatieruimten langs het
Veluwemeer, bedraagt die oppervlakte thans reeds
het dubbele, ofschoon de landinrichting er nog niet
is voltooid. Voor het juist drooggevallen Zuidelijk
Flevoland, in de directe omgeving van het over
volle Gooi en van Amsterdam, zullen echter de
niet-agrarische bestemmingen waarschijnlijk een
225
