25 JAAR P.P.D. ZEELAND
nologie van Nederland in sterke mate beheerst
door dit internationale aspect, waarvan de ont
wikkeling alleen mogelijk was dank zij de techniek.
Ik heb hiervoor de woorden van Guardini aange
haald om te wijzen op de schaduwzijde van een
sterk ontwikkelde techniek: wij worden dagelijks
met die schaduwzijde op verschillende manieren
geconfronteerd. De oorlogstechniek vormt een be
dreiging voor de gehele mensheid, de verkeers
chaos in de steden is een dagelijkse ergernis, het
milieu-bederf door industrialisatie vraagt de groot
ste zorgvuldigheid van planologen en bouwers en
in onze huiskamers wordt onze geestelijke vrijheid
bedreigd door radio en televisie.
Over de opmars van de personen-auto, een vrucht
van de techniek, heeft Buchanan, de schrijver van
het recente Britse rapport „Traffic in towns", ge
zegd: „We nourish a monster and yet we love
it dearly". Dat monster zullen we enerzijds te lijf
moeten gaan met doelmatige verkeersoplossingen,
maar anderzijds zal de planoloog een belangrijke
bijdrage tot oplossing van het verkeer kunnen
leveren, door met name het woon-werk-verkeer en
het recreatie-verkeer te beperken door een doel
matige situatie van woon- en werk-kwartieren en
de plaatsen die voor recreatie zijn bestemd. Het
besluit van de regering of elf recreatie-gebieden
elk ter grootte van ongeveer 1000 ha aan te leggen
binnen een straal van 10 km afstand van de grote
bevolkings-agglomeraties kan tot de oplossing van
het verkeersvraagstuk een bijdrage leveren. De
moderne telecommunicatie-middelen verschaffen
ons voorts vele mogelijkheden (telefoon, telex, ra
dio, televisie, telegraaf) die het vervoer van mensen
en briefpost overbodig maken en daarnaast de
planoloog meer vrijheid geven bij zijn ontwerp-
arbeid.
De arbeid van de planoloog wordt als gevolg van
de techniek echter ook verzwaard, omdat hij in
onze industriële maatschappij rekening moet hou
den met transport-media die vroeger ontbraken.
De hoogspanningsleidingen, die overal het beeld
van het landschap bedreigen, vragen extra aan
dacht; pijpleidingen voor water, gas en olie vor
men eens te meer een belemmering van de vrijheid
der planologen. De autowegen, die enerzijds aan
de planoloog de mogelijkheid geven om met de
locaties van de diverse maatschappelijke functies
in grotere vrijheid te spelen, doordat ongedachte
verbindingsmogelijkheden ontstaan, vormen ander
zijds een log stramien waarbinnen moet worden
gewerkt.
Ter afsluiting van dit gedeelte van mijn betoog,
dat zich vooral heeft beziggehouden met de ver
keersproblematiek, zou ik nog een opmerking wil
len maken, die ook voor andere gebieden der pla
nologie geldt, doch die in het bijzonder aandacht
moet hebben wanneer het om verkeersvraagstukken
gaat.
Er doet zich n.l. op dit moment het vervelende
verschijnsel voor dat het bestedingspatroon van
ons nationaal inkomen een sterke discrepantie laat
zien, tussen enerzijds de middelen waarover in de
particuliere sector kan worden beschikt (aanschaf
fing van auto's) en anderzijds de beperkte midde
len die ter beschikking staan van de overheid met
betrekking tot de aanleg van wegen. De overheid
kan met het oog op hef door haar vastgestelde
bestedingsplafond voor gemeenschappelijke voor
zieningen niet ad libitum wegen gaan aanleggen.
Deze beperking legt aan de planologen de voor
waarde op, dat zij bij hun arbeid wèl optimale
oplossingen mogen ontwerpen, doch dat zij daar
naast moeten zorgen dat deze plannen in fasen
kunnen worden uitgevoerd, aangepast aan de fi
nanciële mogelijkheden.
De techniek heeft voor het Nederlandse milieu en
derhalve voor de planologie in dit land nog een
bijzonder aspect, dat wij nergens ter wereld in
zo sterke mate aantreffen, n.l.: het vormen van
nieuw land en het beschermen daarvan tegen
wateroverlast.
Dat nieuw gevormde land, en daarmede bedoel
229
