Aan de commissaris der provincie werd echter op
gedragen nadere voorschriften vast te stellen be
treffende de taak en de bevoegdheden van de
raad van bijstand, van de vaste commissie, van de
andere commissiën en van het bureau.
In onze provincie werden deze voorschriften met
ingang van 15 oktober 1943 vastgesteld.
Het bureau begon daarop 1 december 1943 te
werken. De vaste commissie werd op 14 maart 1944
geïnstalleerd. Bij één vergadering is het echter
voor deze eerste vaste commissie gebleven.
Voor de raad van bijstand werden niet minder dan
92 personen uitgenodigd.
Wat een geluk dat deze raad nooit bij elkaar is
geweest. Inmiddels ging de oorlog verder.
De waarnemend directeur, ir. Verhagen en de
onderzoeker drs. Van Paassen werden tijdens een
verblijf boven de rivieren als gevolg van de snelle
opmars van de geallieerden en van „Dolle Dins
dag" van Zeeland afgesneden.
Eind oktober werd het belangrijkste deel van de
inventaris van het kantoor in de kelders gedragen
en werd onder zwaar geschutvuur de bevrijding
van Middelburg afgewacht die op 6 november
1944 volgde.
Dat was het dramatische begin van de P.P.D. Zee
land. Het is verleidelijk om nu te gaan schrijven
over die chaotische maar voor een jong ambte
naar wel zeer inspirerende tijd die toen volgde van
herstel en opbouw.
Gehele landschappen, steden en dorpen moesten
worden herbouwd, hersteld en geregenereerd.
Er moest een nu werkelijk functionerend plano
logisch apparaat opgebouwd worden en bovenal,
er moest een visie ontwikkeld worden waarmee de
toekomst van Zeeland bepaald kon worden.
Het kader van dit artikel en de opzet van dit
nummer van het Zeeuws Tijdschrift laten niet toe
uitvoerig hierop in te gaan. Misschien zal er zich
nog eens een andere gelegenheid voordoen om
al deze gegevens die in jaarverslagen, nota's, brie
ven en rapporten verspreid liggen, te verzamelen
en te bundelen.
Laat ik echter nog vermelden dat de grondslag
van de moderne planologie reeds voor de oorlog
in een rapport van de staatscommissie-Frederiks
was vastgesteld.
Wat tijdens de oorlog werd scheef getrokken is
na de bevrijding weer rechtgezet.
In Zeeland werd de in de oorlog gevormde vaste
commissie ontbonden en bij besluit van gedepu
teerde staten van 30 augustus 1946 opnieuw inge
steld.
Ook een nieuwe raad van bijstand, ditmaal met
„slechts" 53 leden werd benoemd. Doch in tegen
stelling met de nieuwe vaste commissie is ook deze
raad nimmer tot werkelijk leven gekomen.
In verband met de afwezigheid van ir. Verhagen
werd ondergetekende per 1 januari 1945 tot waar
nemend directeur benoemd waarop een definitieve
aanstelling met ingang van 1 augustus 1945 volgde.
De evolutie die de ruimtelijke ordeningsgedachte
daarna heeft ondergaan, heeft tenslotte geleid tot
de nieuwe wet op de ruimtelijke ordening die op
1 augustus 1965 van kracht is geworden.
Dit is dus een klein stukje geschiedschrijving die
bij dit jubileum toch niet geheel mocht ontbreken,
al heb ik mijn best gedaan de feiten en data zo
summier mogelijk te houden.
Belangrijker lijkt mij echter om vorm en inhoud
van de planologie uit de afgelopen vijfentwintig
jaren wat nader te beschouwen en met deze be
schouwing als uitgangspunt te trachten een blik
te werpen op de toekomst.
Want de futurologie of zoals prof. Fr. Polak dit
wil noemen, de prognostica is iets wat zich in onze
huidige maatschappij niet meer laat wegdenken.
Zo groot is de gecompliceerdheid van onze samen
leving geworden en zo snel voltrekken zich de ver
anderingen dat het bestuderen van de huidige
structuren en de mogelijke vormveranderingen een
noodzakelijkheid zijn geworden, wil men niet
steeds weer voor volkomen onverwachte maar in
middels voldongen feiten worden geplaatst met als
uiteindelijk resultaat wanorde en materieel en gees
telijk verlies.
184
