Ontwerp voor verzor
gingsflats met etage-
tuinenDorrestein,
Amersfoort,
arch.: J. Verhoeven,
Hoevelaken.
wikkeling gaat niet garandeert dat zo goed moge
lijke woonomstandigheden worden bevorderd.
Nog steeds kan de traditionele bouw concurreren
met de prefabrikatie; op zichzelf een wonderlijk
verschijnsel dat wijst op een grote achterstand bij
de ontwikkeling van de bouwkunde. Kleine stukken
klei worden gebakken en steensgewijze op elkaar
geplakt, andere als dakpannen stuk voor stuk op
een hellend vlak gehangen. Natuurlijk is ook in
Nederland de dag in zicht waarop de fabriek
matige produktie de zaak overneemt maar hoe?
De uit elementen samengestelde etagebouw is veel
al niet minder star dan de traditionele woning
bouw. En commercieel lijkt de toekomst te liggen in
de sector van de prefab-bungalow. Elders heb ik
de gevolgen geschetst van een bungalowvloed.
Deze vormt een reële bedreiging. Als we geen
betere steden bouwen zal de geprefabriceerde
bungalow op grote delen van de bevolking een
grote aantrekkingskracht uitoefenen, die door kleu
rige reclamecampagnes en gemakkelijke financie-
ringsvoorwaarden zal worden gevoed, ledereen die
zich nu een kleine auto kan veroorloven, kan zich
binnen enkele decennia een goede en goedkope
bungalow aanschaffen en we weten dat een stroom
van bungalows het landschap ontluistert, een ge
zond woonmilieu onmogelijk maakt en het sociale
en culturele leven ontreddert. Een dergelijke ont
wikkeling kunnen we ons eenvoudig niet veroor
loven.
We moeten er in dit verband op wijzen, dat de
voorwaarden voor een suburbanisatie in Ameri
kaanse stijl hier langzamerhand bijzonder gunstig
worden. Het platteland is vooral in de omgeving
van de grote steden goed ontsloten, vaak beschik
ken kleine dorpen over betere en vlottere verbin
dingen met de buitenwereld dan grote stadswijken.
Het bouwen van huizen blijkt er vaak goedkoper
maar vooral de prijzen van bouwterreinen vertonen
opmerkelijke verschillen ten gunste van het platte
land. Grote dagbladadvertenties prijzen het wonen
buiten aan. De reclame voor geprefabriceerde bun
galows is nog bescheiden, maar er zijn al ver
schillende typen op de markt.
In Amerika zijn uitgestrekte woongebieden ont
staan gebaseerd op de bungalowdroom. Daar blijkt
dat de mensen geterroriseerd worden door het
bereikte ideaal. De uitgestrekte woonakkers vor
men een rijk arbeidsveld voor psychiaters. Met
name de Amerikaanse kerken maken zich over
deze situatie ernstig ongerust. De verantwoordelijke
autoriteiten willen graag een andere kant op, maar
de prospectussen voor de inderdaad voortreffelijke
huizen blijven hun werk doen. Er is echter sinds
enige jaren een kentering op gang gekomen. In
het weekblad „Time" stond in 1965 een artikel
over nieuwe steden. „De oplossing", schreef „Time",
„lijkt "eenvoudig. Groepeer de huizen dicht bij
elkaar in plaats van ze allemaal op een te be
krompen eigen terreintje te zetten. Gebruik de
ruimtewinst voor speelweiden, parken, golf-links en
vijvers voor gemeenschappelijk gebruik. Zorg voor
een industrieterrein voor kleinere bedrijven, zodat
de stad meer kan zijn dan alleen maar een foren-
233
