25 JAAR P.P.D. ZEELAND
scholen) en organisaties uit de burgerij vinden in
toenemende mate ingang. Men kan dit vooral ook
waarnemen in steden met oude stadskernen. In
Alkmaar werden plannen voor de reconstructie van
de binnenstad op de grootst mogelijke schaal be
kend gemaakt en besproken; de reacties uit de
burgerij hadden een duidelijke invloed op de be
sluitvorming. In Amsterdam is het voor-ontwerp
van de tweede nota over de binnenstad uitdrukke
lijk bedoeld om het gesprek onder de burgerij en
officiële en semi-officiële instanties op gang te
brengen en een zo breed mogelijke openbare
opinievorming over de toekomst van de binnenstad
uit te lokken alvorens een beleid vast te stellen.
In dezelfde stad kan hetzelfde echter niet gezegd
worden van het plan voor de nieuwe stad in de
Bijlmermeer, hetgeen een groep burgers ertoe
heeft bewogen de handen ineen te slaan teneinde
een sterkere inspraak bij de uitbreiding van Pur-
merend, waarbij Amsterdam nauw betrokken is, te
waarborgen.
Op provinciaal niveau ligt de deelneming van de
burgerij aan de beleidsvorming over ruimtelijke
ordening bepaald anders. Hier dragen de ruimte
lijke ordeningsplannen, dat wil vooral zeggen de
streekplannen, een meer globaal karakter. Boven
dien vormen zij slechts het kader voor gemeente
lijke structuur- en bestemmingsplannen, en zijn zij
niet van operationele aard. De individuele burger
heeft minder aanleiding aan zijn wensen en be
zwaren uiting te geven.
Men ziet derhalve op provinciaal niveau over het
algemeen zowel een mindere aandrang en belang
stelling van de zijde der burgerij tot inspraak in
de beleidsvorming, als een geringere neiging van
het bestuur om bredere bekendheid te geven aan
en voorlichting over zijn ruimtelijk ordenings-beleid
in het algemeen en streekplannen in het bijzonder.
Bij de voorbereiding van streekplannen bepaalt het
provinciaal bestuur zich hoofdzakelijk tot overleg
met de gemeentebesturen, als vertegenwoordigers
van de plaatselijke bevolking; organen die, zoals
eerder gesteld, niet meer geheel bevredigend de
functie van bundeling en uitdrukking van plaatse
lijke wensen en belangen vervullen. In enkele
gevallen heeft een provinciaal bestuur getracht
een bredere opinievorming te bewerkstelligen. Zo
heeft het bestuur van Noord-Holland, terwille van
een democratisch opinie- en beleidsvorming, de
rapporten van de werkgroepen die de verschillende
facetten van het streekplan voor het Noordzee-
kanaalgebied behandelden gepubliceerd, ondanks
het feit dat daaruit tegengestelde standpunten
bleken.
Hoe nu kan de beleidsvorming over de ruimtelijke
ordening meer waarlijk democratisch verlopen, en
een doeltreffende inspraak van de burgerij worden
verwezenlijkt?
Provinciale en gemeentelijke besturen zullen boven
al in een vroegtijdig stadium de staten resp. raden
en daarnaast de burgerij moeten inlichten over
globale plannen en hen de gelegenheid geven
hun oordeel en wensen kenbaar te maken. In dit
stadium zal het gesprek vooral moeten gaan over
de doelstellingen die aan de plannen ten grondslag
liggen. Vertegenwoordigende lichamen en burgerij
zullen vervolgens in verschillende fasen van de
ontwikkeling van de plannen in staat moeten wor
den gesteld zich over de verdere detaillering uit
te spreken. De vele methoden ter bevordering van
de inspraak die door gemeenten worden toegepast,
zullen op hun doeltreffendheid moeten worden
getoetst. Gemeenten kunnen veel leren van elkan
ders ervaringen. Bovendien zullen in het bijzonder
gemeentebesturen de inspraak experimenteel moe
ten benaderen, en verscheidene methoden moeten
beproeven. Op provinciaal niveau zal een meer
direkte inspraak van organisaties uit de burgerij
moeten worden bevorderd, naast raadpleging van
gemeentebesturen.
Voorts zal de keuzemogelijkheid voor vertegen
woordigende lichamen en burgerij worden verge
makkelijkt door het voorleggen van alternatieve
plannen. Het is zeer gebruikelijk slechts één plan
te ontwerpen waarvan de voordelen en soms de
nadelen worden belicht. Het komt slechts weinig
voor dat twee of meer alternatieve plannen worden
opgesteld, waarvan de voor- en nadelen zorg
vuldig tegen elkaar worden opgesteld. Veelvuldig
worden gemeenteraden voor een min of meer vol
dongen feit geplaatst door een plan waarover ze
wegens gebrek aan kennis en inzicht onvoldoende
243
