gezelschap, dat zich enthousiast op de schorren
waagde. Ondanks aanvankelijke bedenkingen
over het wisselvallige koude weer, bleek het al
spoedig, dat we een dag hadden uitgekozen,
waarvan veel te verwachten viel.
Voor het gezelschap aan de buitendijkse wande
ling begon, gaf de heer T. Spanjer uitleg over
het ons omringende panorama. De aanwezige
liefhebbers van flora en fauna kwamen goed
aan hun trekken en de hear Spanjer demon
streerde zijn ervaring in het opsporen van
vogelnesten. Tijdens de rustpauze bij een van
de twee schaapsstallen kwam een geanimeerde
discussie op gang, waarbij bleek hoezeer het
gezelschap doordrongen was van de waarde van
dit unieke natuurgebied. Met argwaan werd
gekeken in oostelijke richting vanwaar grieze
lige tuinkabouters steeds verder opdringen.
Voor wat het land van Saaftinge betreft bestaat
er nog een taak voor natuurbescherming. Al
was het maar, dat de twee unieke individuen,
welke de uitstervende mensensoort schaapher
der 'hier nog vertegenwoordigen een plaats kre
gen op de lijst van natuurmonumenten.
Ter illustratie van het zo gestelde probleem
werd een bezoek gebracht aan het staatsnatuur-
moinument in Nieuw Namen. Een aanvankelijk
met de beste bedoelingen omheind profiel in de
voormalige groeve de Kauter is letterlijk in een
vuilnisbelt tenonidergegaan. Waar de zee met
scheppende en vernietigende kracht duizenden
jaren aan het modelleren is geweest en tenslotte
toit staan kwam, is een fraaie erosierest als een
monument in het landschap achtergebleven.
Het is ontstellend, hoe snel enige jaren van
menselijke welvaart een vloedgolf van vernie
tiging ook hier heeft veroorzaakt. De aardkorst
voirmt voorlopig nog een voldoende bescher
ming en van de geschiedenis der aarde zal altijd
niog wei wait terug te vinden zijn. Dit in tegen
stelling tot de geschiedenis van het leven, ter
bescherming waarvan nog heel wat meer nodig
is dan de 0,3 ha, waarmede het hier bedoelde
staatsnaiuurmonument de Kauter te boek staat.
Tot grote spijt van de deelnemers aan de ex
cursie was van de vroegere kolonie oeverzwalu
wen, welke in de wanden der groeve nestelden,
niets meer te bespeuren.
Een verrassing voor de werkgroep was het
voorkomen van talrijke exemplaren van de
door de Belgische palaeontoloog dir. R. van
Tassel als merkwaardige komkreties aangeduide
peervormige stenen, in opgespoten zanden voor
een dijk op de schorren van Saaftinge. Moge
dit verschijnsel in wetenschappelijke kringen
al onderwerp van uitgebreide discussie zijn ge
weest dam nóg waren wij verbaasd te vernemen
hoezeer onder de bevolking wordt gespeculeerd
over de herkomst van deze soms enkele kg
zware stenen. Uit de rivier opgezogen zouden
ze gediend hebben als gewichten ter verzwaring
van netten, e.d. Heit aanwezige kanaaltje in de
kern vain de knollen gaf aanvankelijk aanlei
ding de voorwerpen te zien als te zijn ontstaan
rond wartels en stengels van toenmalige strand-
plamten. De later in situ gevonden exemplaren
wijzen duidelijk in de richting van een dierlijk
organisme met een buisvormige lichaamsbouw
en een krans van tentakels, welke een spiraal
vormige wenteling in het water veroorzaakte;
verder dat ze solitair zij het vaak in groepen
bij elkaar leefden. R. van Tassel en J. de Hein-
zelin menen als bewoner van deze koncreties
te kunnen aanwijzen de hoofdstam (phyllum)
der Pog'omophora (baardwormen). De komkre
ties hebben die naam Tasselia Ordam de Hein-
zelin 1964 ontvangen. Uiteraard is de naam
van dir. Van Tassel hieraan niet vreemd en voor
de soortnaam stond de polder Ordam bij Ant
werpen peet.
Ze zijn tot nu toe nergens anders gevonden dan
in de zgn. zanden van Merksem en Kruisischans
tot welk lagenpakket ook de groeve de Kauter
te Nieuw Namen behoort. Ook hier werden deze
komkreties gevonden, evenals trouwens in de
bedding van de Schelde bij Ellewoutsdijk. In
vele verzamelingen van in Zeeland bijeenge
brachte fossielen kwamen ze al lang voor. Een
interessant probleem schijnt hiermee te zijn op
gelost.
De verdere middag en avond hebben de leden
der werkgroep doorgebracht in Aardenburg,
waar in het museum en in de werkruimte van
de heer Trimpe Burger aandacht werd besteed
aan de opstelling van het bijeengebrachte fos
siele materiaal. j jy[oraal
58
