Zeeuws Tijdschrift Zeeland en de Dordtse Synode NUMMER 3 19e JAARGANG 1969 Prof. dr. W. F. Dankbaar Zeeland en de Dordtse Synode ik kan mij voorstellen dat niet ieder van ons bijzonder gesteld is op deze combinatie. Die synode wekt immers herinneringen aan een godsdienstige strijd, die met grote verbittering gevoerd is, en dat over een leerstuk, dat velen allerminst sympathiek is, nl. de goddelijke voorbe schikking. Bovendien was de politiek op een ailerbedenkelijkste wijze gemengd in zaken van geloof. Daar in Dordrecht ontlaadde zich de hevige spanning tussen Remonstranten en Contra-remon stranten in een dramatische scène, waaraan ook tijdgenoten met ontzetting terugdachten. Het was het moment dat de voorzitter der synode, Johannes Bogerman, trillend van verontwaardiging en met stemverheffing de gedaagde Remonstranten verweet: „Met leugens zijt ge begonnen, met leugens eindigt ge", en hen uit de vergadering zond. Bij het heengaan sprak Episcopius, de woordvoerder van de Remonstranten: „Wij zullen over dit alles zwijgen, zoals ook onze Zaligmaker gedaan heeft en God zal tussen ons en de synode oordelen over de laster, het bedrog en de leugens, die men ons ten laste legt". Het gevolg was de afzetting en zelfs verbanning van 200 Remonstrantse predikanten, met een droevige nasleep voor hen en hun gezinnen en een breuk in de kerk, die nog eeuwen zou voortduren. Zouden we, liever dan een tentoonstelling aan dit treurspel te wijden, niet bedenken dat de golven destijds althans in Zeeland niet zo hoog geslagen Rede, gehouden bij de opening van de tentoonstelling „Zeeland en de Dordtse Synode 1618/19" in het Rijksarchief te Middelburg op 19 april 1969. zijn als in Holland en maar blij zijn, dat die be ruchte synode in Dordrecht en niet in Middelburg heeft plaats gehad? Intussen, zo brandschoon ko men de Zeeuwen er niet af. Want het moet gezegd dat geen enkele provincie zo eensgezind contra remonstrant was als juist Zeeland. Dat er hier van de twist maar weinig te bespeuren viel, kwam 65

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 1969 | | pagina 1