Zelfs de menselijke adem kan al een zwevende
toon veroorzaken". De heer Nijsse is ook restau
rateur. Hij heeft onder andere het orgel van
's-Heer-Arendskerke opgeknapt. „Restaureren",
zegt hij, „dat is je verplaatsen in het idee van de
bouwer".
Ja, die restauratie was een kolossaal karwei; maar
ook een dankbaar karwei. Een mooi, oud orgel,
met op het front een arend, vanwege 's-Heer-
Arendskerke, begrijpt U? Vijfenzeventig kilo woog
die vogel. En er was ook een engel, zo groot als
een jongen
Tot het luiden van de middagklok houdt de geest
driftige man ons geboeid. En waarachtig, bij ons
vertrek bedankte hij voor het bezoek en de aan
dacht alsof niet alle dank aan ons was!
In de lunchpauze leerden we, dat er in Wolfaarts-
dijk gependeld wordt naar de maatschappij De
Schelde in Vlissingen, naar aannemersbedrijven in
Goes, naar Philips-Roosendaal zelfs. Dat heen en
weer trekken is voor het verenigingsleven in het
dorp niet bevorderlijk. De boogschuttersvereniging
Doel naar hoger bijvoorbeeld lijdt maar een kwij
nend bestaan; jongeren treden niet meer toe, zij
zoeken vermaak op en door middel van hun brom
mers buiten het dorp. Wat dit betreft is Oud-
Sabbinge nog wat meer een gesloten gemeenschap,
iets meer agrarisch ook, verklaren onze zegslieden.
Oud-Sabbinge, dat is zo'n knus kringetje rond de
school. De mensen zoeken de gezelligheid onder
elkaar. Sabbinge ligt ook iets verder uit het ver
keer. Het is inderdaad een beetje anders dan het
hoofddorp, maar dan ook slechts een klein beetje;
wij hebben het niet kunnen ontdekken.
Vroeger was Sabbinge het hoofdambacht van de
drie heerlijkheden waarin het eiland Wolfaarts-
dijk was verdeeld. Te midden van het eeuwenoude
dorp Sabbinge, zegt Van der Baan, die in zijn
boek over Wolfaartsdijk niets is vergeten, prijkte
een vrij ruime kerk, verbonden aan een tamelijk
hoge toren. Van de troebelen in en om het jaar
1572 zijn heel wat kerken in Zeeland het slachtoffer
geworden, evenzo die van Sabbinge. De bouwval
bleef staan. In 1805 kwam de toestemming af om
de ruïne van de toren, kerk en koor of school af
te breken. Een jaar later was alles opgeruimd. Hoe
belangrijk een kerk, al was zij dan een bouwval,
werd geacht, kan men opmaken uit Van der Baan.
Na het verdwijnen van de kerk „was dan nu het
oude Sabbinge van den rang van dorp afgedaald
tot dien van gehucht". In de loop van de vorige
eeuw werd de kerk van Wolfaartsdijk te klein.
Men besloot haar af te breken en door een nieu
were en grotere kerk te vervangen. Kerkmeesters
en notabelen besloten hiervoor een prijsvraag uit
te schrijven met een premie van 250,voor het
best gekeurde plan. Het ontwerp door de Amster
damse architecten Hana en Smits ingezonden, werd
bekroond. Als motto voor hun ontwerp hadden zij
een tekst uit de Kronieken gekozen waar gesproken
wordt over de tempelbouw: Wie zou in staat zijn
voor Hem een huis te bouwen, want de hemel,
De molenaar en zijn bedrijf
85
