Het h uis „De Groote
Mortier" in Bruqqe
Dr. mr. H. P. Schaap
Op de hoek van de drukke winkelstraat, de Wolle-
straat no. 28, en de haaks daarop uitkomende
Karthuizerinnenstraat, te Brugge, zijn gevestigd de
kantoren van de Vlaamsche Toeristen-Bond (VTB)
en de Vlaamsche Automobilisten-Bond (VAB), en
wel in een historisch en architectonisch interessant
gebouw dat in de Brugse geschiedenis als „De
Groote Mortier" bekend staat.
Het is slechts aan weinigen, zelfs niet aan de ge
middelde Bruggeling, bekend, dat dit huis „De
Groote Mortier" in de gevel en opzij aan de kant
van de Karthuizerinnenstraat, boven de loop van
een in de grond stekend antiek kanon, interessante
herinneringen bewaart aan de krijgstocht van prins
Frederik Hendrik naar Brugge in den jare 1631.
Vooral in het toeristenseizoen is de Wollestraat
zo druk, dat men weinig of geen kans heeft om
stil te blijven staan en naar boven te kijken, als
men tenminste het verkeer niet in gevaar wil zien
gebracht.
Over dit huis schrijft de bekende Brugse historicus
Ad. Duclos in zijn werk „Bruges, Histoire et Souve
nirs" (Brugge, 1910): (wij vertalen): „De Groote
Mortier" is gebouwd in 1634, met een trapgeveltop,
welke uit latere tijd (18e eeuw) dagtekent. Everard
Tristram, die het werk liet opbouwen, ontving van
stadswege een geldelijke tegemoetkoming, (een
subsidie zouden we tegenwoordig zeggen), het
geen in die tijd vaker gebeurde bij het oprichten
(of restaureren) van esthetisch-verantwoorde ge
bouwen.
De tympanons bekkenvormige indiepingen) bo
ven de bovenste vensters zijn versierd met half
verheven beeldhouwwerk („bas-reliefs") voorstel
lende: Orion, Neptunus en Ceres. De „bas-reliefs"
boven de vensters van de benedenverdieping stel
len voor: de bevrijding van Brugge van de troe
penmacht van Frederik Hendrik, prins van Oranje,
door (het aanrukkende leger van) Jan van Nassau,
bondgenoot van de Spanjaarden; welke gebeur
tenis plaats greep in juli 1631".
Dit laatste is echter niet juist, want de gebeurte
nissen vonden plaats in de maand juni, zoals hier
na zal blijken.
Bijzonder belangwekkend evenwel is het Latijnse
chronicum (jaartal-raadsel), dat ingegrift staat in
een arduinsteen op de hoek van de Karthuizerin
nenstraat, vlak boven het kanon, dat daar als
Die subsidie bedroeg 8 - 6 sch. - 8 gr., volgens een artikel
van Johan Ballegeer, in „De Autotoerist" (20ste jrg., no. 22)
van 2 nov. 1967, orgaan van de V.A.B.
hoek-„paal" dienst doet. Men leest daar het vol
gende op:
„aVrlaCVs brVgaM Venit, VIDIt, abllt."
Hetgeen, vertaald, wil zeggen: Oranje kwam naar
Brugge, zag, en vertrok. Kennelijk een tegenhan
ger van het bekende „Veni, vidi vici" van G.
Julius Caesar, na zijn overwinning bij Zela, anno
47 vóór de chr. jaartelling.
De Romeinse hoofdletter-cijfers geven dan, achter
eenvolgens:
111 1005 6 507 2 opgeteld: J637.
In de jaren voorafgaande aan de nu te bespreken
tocht van Frederik Hendrik naar Brugge, en vooral
na zijn verovering van Maastricht in het jaar
Het huis ,,De Groote Mortier" te Brugge
Foto Magda van Beylen, Brugge
112
