waardevoller zullen worden, ook als bedevaarts
oorden voor de soms geestelijk en lichamelijk naar
adem snakkende moderne mens.
Van de stad Tholen, een eerbiedwaardige zes-
honderdjarige en strategisch zo interessant aan de
Eendracht gelegen, krijgt de bezoeker een goede
indruk door een wandeling over de stadswallen,
en tegelijk bij helder weer het wijde, gevarieerde
uitzicht over de Schelde en in de richting Halsteren
en Bergen op Zoom. Onder aan die wallen liggen
hier en daar de sinds de winter van 1962-1963 ver
laten oesterputten door de grote koude werd
98% van de oesters gedood waarvoor geen
mens nu meer interesse heeft. Alleen een enkele
grijze, eenzame meeuw zagen we er langs de
randen zitten, ook wat teleurgesteld naar het leek.
Tholens naam komt van het woord „tol"; men had
hier lang geleden het zogenaamde bakenrechf
gekregen, waardoor schepen een bepaald bedrag
verschuldigd waren voor het onderhoud van de
bakens bij het binnenkomen van de Thoolse haven
en het bevaren van de rivier eromheen. Een in
Nederland nu niet meer bestaand recht, in vroeger
tijden belangrijk voor de veiligheid van een haven
stad en haar inwoners.
Na het onherroepelijke verlies van de oestercultuur
wacht de gemeente nu op de beslissing over een
compensatieregeling, waarschijnlijk in de vorm van
een nieuwe, grotere jachthaven, zodat een toe
nemend toerisme de nodige economische steun zal
geven. Harder nodig dan ooit, nu door de gevolgen
van de aanleg van het Schelde-Rijnkanaal binnen
kort ook aan de mosselcultuur wel een einde zal
moeten komen. Al deze problemen hebben recht
streeks te maken met de geschiedenis van Tholen,
en met alles wat hier de wandelaar herinnert aan
een belangrijk maar vèr verleden. Zo heeft bij
voorbeeld ook de huisvesting een kant die een
ernstig woord moet meespreken in de plannen, en
die wij, van „leuke oude huisjes" vaak zo gechar
meerde randstedelingen, wel eens uit het oog ver
liezen: dit soort behuizingen is meestal aardiger
om naar te kijken dan om in te wonen, en iedereen
heeft graag modern comfort. Zo beleeft ook niet
iedere inwoner van oud-Brugge, of van Urk of
Thorn zoveel plezier aan het interieur van zijn
woning als de toerist aan het exterieur. Maar
gelukkig staan ook hier een flink aantal objecten
op de lange, veel omworven lijst van Monumenten
zorg.
Aan hèt monument van Tholen, de Grote of Onze-
lievevrouwe Kerk, gebouwd tussen 1300 en 1400 en
in 1404 verheven tót kapittelkerk, is eindelijk tussen
1946 en 1962 door een zorgvuldige en prachtig
uitgevoerde restauratie veel van haar vroegere
schoonheid teruggegeven. Zo kwamen in de loop
van dit kostbare werk van onder de kalklaag op
enkele pilaren oude frescoschilderingen te voor
schijn uit de tijd, dat de kerk nog voor de Rooms-
Katholieke eredienst diende. Tegen een achtergrond
van prachtig roodbruin zijn duidelijk miskelken te
herkennen en het Lam Gods met de kruisbanier.
Een „zuidelijk" bouwmeester is hier aan het werk
Marks Telen
THOLEN,
Markt (R. K. Kerk
kift Uitgave Jf U'. Pot. Tholen
119
