C. Reitsma-d'Ancona
,,'t Paereknechtshuusje"
en zijn bewoners op
Schouwen-Duiveland
Zoals de vele welen het Zeeuwse landschap ver
fraaien, zo geven de verspreid liggende kleine
knechtenhuizen op Schouwen-Duiveland iets zeer
pittoresk aan dit mooie eiland. Maar achter de
welen staat de tragedie van de vele overstromin
gen; achter de luiken van deze schilderachtige
huisjes heerste eeuwenlange armoede.
Wat is een „paereknechtshuusje"?
Het is het huisje, dat speciaal door de „grote" boer
werd gebouwd voor zijn „paereknecht" (die be
last was met de paarden), vlak bij zijn boerderij,
maar zo min mogelijk zichtbaar. Het woord:
„paereknechtshuusje" wordt plaatselijk gebruikt en
het huisje zelf komt niet op alle dorpen van dit
eiland voor en zeker niet op enige andere eilanden
van Zeeland. In de 17e en 18e eeuw begon men al
op beperkte schaal deze huisjes te bouwen. Het
waren vanzelfsprekend de verafgelegen rijke boe
ren, die zich dit konden veroorloven en er veel
gemak van hadden. De inwonende knecht kwam
hier ook wel voor, maar dit apart staande huisje
bood de boer en de knecht vele voordelen. De
paardenknecht woonde vrij, behoefde geen uren
naar en van zijn werk te lopen en de boer had zijn
knecht altijd bij de hand. 's Ochtends om 4 of 5 uur
haalde de knecht de paarden uit de wei of uit de
stal en voerde ze geregeld „met de bel". De hele
dag was hij bezig tot tien uur 's avonds en het
was een prachtig gezicht de drie- of vier-spans-
paarden te zien ploegen, eggen of ander werk
te zien doen. De boer zelf was er ook trots op en
het aantal was voor hem een statussymbool.
Driespanspaarden
