Zeeuwse kroniek
M. P. de Bruin
Vossemeer
Het boek van Albert Delahaye: Vossemeer, land
van 1000 heren, uitgegeven door N.V. Ambachts
heerlijkheid Oud en Nieuw Vossemeer en Vrij
berg he (1969) is een afspiegeling van hetgeen een
heerlijkheid in deze tijd nog kan betekenen. Kosten
noch moeiten zijn aan dit particulier uitgegeven
boek gespaard. De opvolgers van de 1000 heren
kregen dit bijna 700 blz. tellende werk in een prach
tig versierde kalfsleren band, vervaardigd door
een kunstatelier van de zusters Norbertinessen
van Ste. Catharinadal te Ocsterhout. Iets van de
invloed van de heerlijkheid straalt nog uit van het
ambachtsherenhuis te Oud-Vossemeer, een merk
waardig specimen van bouwen dat het jaartal 1771
draagt. Als tegenhanger willen wij nog wijzen op
een ander curiosum in het dorp: het smidsklokje.
Heerlijk is ook nog het veer, dat zijn betekenis zal
verliezen als de brug gereed komt in het kader van
de werken voor de Schelde-Rijnverbinding.
Een voortijdig Delta-pion
De schrijver, die het goed bewaarde archief van de
ambachtsheerlijkheid heeft beschreven, kon veel
nieuwe gegevens aan hef licht brengen. Hoewel
reeds gegevens bekend waren over de plannen tot
afdamming van de Eendracht in het midden van de
16e eeuw, heeft Delahaye het belang van deze
Het smidsklokje te Oud-Vossemeer
Het ambachtsherenhuis (foto's: C. A. L. Kotvis]
zaak goed naar voren gebracht. Het was de
bedoeling van de heren om met een lange dijk
niet alleen de Eendracht af te sluiten, maar tevens
over het water, aan de Brabantse kant, tot belang
rijke landaanwinst te komen. De zaak is niet
doorgegaan, de afdamming was voor de stad
Tholen onverteerbaar, maar ook de Hollandse
steden verweerden zich tegen hef plan.
„Het plan van de heren van Vossemeer kan uiter
aard niet in de schaduw staan van de huidige
Delta-werken. Toch is hef niet overdreven, er een
kleine voorspiegeling in te zien van het voornemen,
pas in onze eeuw gerealiseerd, de open zeegaten
definitief af te sluiten. Het plan van 1555 is een des
te opmerkelijker voorspel tot het Della-plan, omdat
beide voortgekomen zijn uit rampen, en beide
geboren werden uit een door de tijdgenoten nog
170
