Woonhuis van de „Stelhoeve" te Wemeldinge
„Welgelegen" te 's-Heer Abtskerke in wintertooi
De hoeve „Kwistenburg" in Middelzwake
„a s-mU. 4
Door onvakkundig te werk gaan zijn grote hoeveel
heden tegels verloren gegaan.
Ook de oude vloeren van plavuizen in verschillende
afmetingen en kleuren (bruin, rood, groen) moes
ten het ontgelden. Ze werden vervangen door
moderne tegels, welke er soms overheen werden
aangebracht. Het komt een enkele maal voor dat
een plavuizenvloer intact is gebleven onder een
nieuwe houten vloer.
Een verdere achteruitgang in stijl teweeggebracht
dwoor de zware zolderbalken in kamers en gangen
te doen verdwijnen achter een daartegen gelegd
nieuw en dus wat lager plafond van hout of ander
materiaal. Dikwijls ook werden de oude bedsteden
en spinden weggebroken, hoewel ze in een andere
functie (berg- of boekenkast) hadden kunnen wor
den behouden. Het behoeft geen betoog, dat ook
de oorspronkelijke openhaard met schouw en
schouwstuk reeds lang heeft moeten plaats maken
voor moderne bouwsels en verwarmingsapparaten.
In een enkel geval is met behoud van vorm en
materiaal op een nieuwe verwarmingsmethode
overgegaan, maar meestal heeft een smakeloos
geheel ook hier de plaats van het oude ingenomen.
Niet alleen het woonhuis, maar ook de schuur
onderging wijzigingen, die afbreuk deden aan de
oorspronkelijke situatie. Rieten daken werden ver
vangen door pannen, ja zelfs door golfplaten van
eterniet of metaal; de houten wanden dikwijls
het eerst aan de mestputzijde werden na ernstige
slijtage in steen weer opgetrokken.
Ook inwendig was men wel gedwongen door
gewijzigde omstandigheden grote landbouw
machines en verdwijning van de paarden vrij
ingrijpende veranderingen aan te brengen.
Niet alles verloren
Ondanks de genoemde achteruitgang van het
bestand aan oude boerderijen en de aftakeling
van veel kenmerkende details in en aan de reste
rende gebouwen, kan toch nog op veel waarde
vols worden gewezen, dat tot nu toe wel behouden
bleef. Enkele boerderijen, die wat dit betreft ge
noemd kunnen worden zijn: „De Middelzwake"
te 's-Gravenpolder, „De Jonge Boogaars" te Ka-
pelle, de „Stelhoeve" te Wemeldinge, „Altijt Sorg"
te Kloetinge, de „Noordhoek" aldaar, „Welge
legen" te 's-Heer Abtskerke, „Landlust" te Nieuw-
dorp, „Kwistenburg" te 's-Gravenpo!der, „Steen-
hove" te Kamperland, „Landlust" te Wissenkerke,
„Ruimzicht" te Noordwelle, „De Hooge Hoeve"
te Dreischor, ,,'t Huys Vermuyden" te Schakerloo
(Tholen), „Reigersburg" te St. Maartensdijk, „Nooif-
gedacht" te Si'. Annaland.
Van enkele dezer zijn de woonhuizen gerestau
reerd, zoals „Altijd Sorg", „Welgelegen", „Land
lust" te Nieuwdorp, „Ruimzicht", „De Hooge Hoe
ve" (ook vooral inwendig) en „Nooitgedacht",
waarbij eigenaars, architecten en „Monumenten
zorg" met veel liefde, kosten en vakmanschap tot
fraaie resultaten zijn gekomen.
Behalve op deze boerderij en een aantal andere,
waarbij het geheel van woonhuis en landbouw-
schuur nog grotendeels in de oude trant is gespaard
gebleven, kan nog gewezen worden op details,
welke de tijd hebben doorstaan.
150
