tójn
denboek thans in het rijksarchief in Zeeland te
Middelburg. Het necrologium is blijkens een aan
tekening op het omslag „Scriptum per dominum
Johannem filii Petri, curatum in Wolpersdorp, anno
M"CCCC°LXXmo Martini Episcopi", ofwel geschre
ven door de heer Johannes Petruszoon, pastoor te
Wolpersdorp, op 11 november 1470. Het is later
bijgewerkt en aangevuld.
Wolpersdorp was het zuidelijkste dorp van de zes
parochies, die kerkelijk onder het decanaat Wal-
Iccria (Walcheren) behoorden. Johannes Petrusz.
was telg uit het oud-Zuidbevelandse geslacht Vier-
loos en zijn loopbaan is over de jaren 1478 tot
1502 goed te volgen in P. M. Grijpink, Register op
de Parochiën, Altaren, Vicarieën en de Bedienaars,
le deel, Wallacria, pag. 9, 15 en 125:
In 1478 blijkt hij waar te nemen voor pastoor
Walter Maes te Monster, op 15 januari 1480 wordt
hij aangesteld in de vicarie van de heilige Maagd
en Johannes evangelist te Wolpersdorp en op 6
mei 1486 tot pastoor te St. Catharinenkerke. Op 7
december 1502 blijkt hij overleden te zijn.
Het handschrift bestaat uit zeven katernen van
vier perkamenten bladen, alleen bij het eerste ka
tern ontbreken de binnenste drie bladen, zodat in
het kalendarium een leemte bestaat tussen 6 ja
nuari en 28 februari. De eerste vijf katernen en het
zesde voor ruim de helft zijn gevuld met het ka-
Foto J. P. B. Zuurdeeg
f I;
f
fivu"? jf' ff phr™.
OJ ticH-t »~C1 P*1
i?a,"L
e* Prf*;v,
JtUA i!?+ouS9*f M5-" 'H'-'f- rt~H I--
-....ifriyuT*' rU\ !-
W 6T*f.v..A
..♦.IV-'». i- ftï~ *71.-., ,'y ,.1,-,
1,: 7^,p>n$.wri^n%- —-r.y.
Arl.V.' 7*- v, 1,,^
,4;..,, h 3..r... •^}ïi y.-T- i
li«V.W-
rt, /A-j
4»./«y 5 V ..„1
-Y'i1
.■- Af-. W
tjv 1—'7' *"7 t.t—.7 SA
(W" >-H> w nT- vi 1
"p tufte* W VL.
v.4 ..p -1.4 H-HC VN* ■>■.;}%-: r" -J'"4 J"
ty- y-'t-iv jj.tr'? Mltw
-r1 f
lendarium. In totaal worden 34 heiligendagen
vermeld, die alle als feestdag in het bisdom
Utrecht zeer gangbaar waren. Deze heiligendagen
werden vermeld als herkenningsteken voor de
datum, want behalve de kalenden (de eerste dag
van de maand) zijn de verschillende dagen der
maand niet gedateerd. Wel is bij elke dag de
zondagsletter weergegeven, waardoor het kalen
darium een soort eeuwigdurende kalender werd
en men aan de hand van bepaalde tabellen on
middellijk voor elk jaar kon zien, welke jaargetij
den op een zondag vielen.
Er werden in de loop der tijden ruim 300 jaarge
tijden genoteerd, die gehouden moesten worden in
de kerk van St. Petrus te Monster. In de meeste
gevallen werd hierbij een stuk land aangewezen,
waaruit de kosten van het anniversarium betaald
moesten worden. Zeer interessant is, dat soms
wordt vermeld hoe het stuk land heet, en soms
ook wie de eigenaren of pachters zijn van de be
lendingen.
Om een paar voorbeelden te geven: 19 augustus
(vier dagen na Assumpcio Marie): „G. Anniversa
rium joncfrou Machtels, heer Jans van Borselen
bastairtdochter, Jans Camerlincx wijf, was op een
ghemet lants, luttel min of meer, in Oostkerken lig
gende, voir Clais Jonxzone dore, met XII groten
't sjaers, daerof III brode, op Ellisen, haer dochter
ende na Ellisen op Maykin, haer dochter. Ende die
laetste mach 't setten daer sij wille, cum onere.
Obiit 1426°. Pertinet Ezabels erfgenamen in Middel-
burch, baent Aechte Stevens, lijt in E llll".
Het betreft hier een bastaard-telg uit het oude,
adellijke geslacht van Borssele, die vóór 1426, toen
ze stierf, gegoed was in Oostkerke. Haar nakome
lingen woonden in 1470 in Middelburg. Helaas is
niet aangetekend met wie haar beide dochters
getrouwd waren.
De aanduiding „lijt in E llll" zou kunnen duiden
op een soort archiefvorming, indien zij verwijst
naar de bergplaats van de schenkingsacte.
17 oktober (een dag vóór Luce ewangeliste)
„G. Anniversarium Henric Wouterszone, Margarete
sijns wijfs et omnium puerorum op 11° roeden lants,
iacentes ten west-ende van Philips Wyelants lande,
met XII groten, derof III groten te brode, super
Jacobum filium eorum et post mortem Jacobi super
ecclesiam cum onere. Obiit anno 1438°."
Vertaling: jaargetijde van Henric Woutersz., Mar
garete, zijn vrouw en al hun kinderen, op 200 roe
den land, liggende aan het westeind van het land
van Philips Wyelant, met 12 groten, waarvan 3
groten voor brood; op Jacobus, hun zoon en na
de dood van Jacobus op de kerk, met de last.
Gestorven in 1438.
In de marge staat aangetekend: „Expectat ecclesia
habet". Door expectat staat een streep. De kerk
heeft dus eerst het land verwacht, en daarna in
bezit gekregen.
Het laatste voorbeeld (zie foto): 11 november:
„G. Martini episcopi. Anniversarium Mathijs Ma
thijszone ende Clare, zijns wijfs ende beyde zijn
dochteren, op drie gemeten lants, liggende aen
den ouwen wech met twee scellinghen groten
