heid doet jaarlijks het aantal der onder toezigf
van de policie staande publieke vrouwen vermin
deren en de clandestine prostitutie toenemen"
Uit het verslag blijkt ook nog dat het bedoelde
medische toezicht gebaseerd was „op eene veror
dening op de publieke huizen van 3 December
1856, nader gewijzigd" 7).
Overigens had reeds vóór 1870 de bekende
Coronel in het midden der 19e eeuw stadsgenees
heer te Middelburg, zich zorgen gemaakt over de
prostitutie in deze stad. In zijn in 1859 versche
nen boek „Middelburg voorheen en thans", welk
boek van een diepgaande sociale bewogenheid
van de auteur getuigt, vermeldt Coronel dat de
prostitutie in het jaar 1858 een zorgwekkende
omvang had bereikt. Hij geeft in zijn boek nog
weer dat in de maand maart 1857 (de hierboven
genoemde verordening op de publieke huizen
was juist van kracht geworden) niet minder dan
23 pro-si iiuées voor de behandeling van hun
venerische ziekten in een ziekenhuis werden
behandeld (de auteur vermeldt dit gegeven zelf
als volgt: „23 vrouwspersonen werden onschade
lijk gemaakt en naar het gasthuis opgezon
den" 8).
Uit de reeds vermelde tabel 1 blijkt dat de
alcoholische criminaliteit in 1870, vergeleken met
1920, in Middelburg betrekkelijk gering was.
Tabel 1: Lijst van de te Middelburg ter kennis van
de politie gekomen delicten in 1870, 1920 en 1970
in absolute getallen.
Soorten jaar:
1870
1920
1970
delicten: aantal inwoners:
16.350
18.552 30.211
1.
misdrijven tegen de open
bare orde en het openbaar
gezag
2
17
12
2.
misdrijven tegen de zeden
6
16
3.
misdrijven tegen leven en
persoon
48
12
19
4.
economische misdrijven
58
83
259
5.
ruwheidsmisdrijven tegen
personen en dieren
2
6
16
6.
overige misdrijven alge
meen strafrecht
23
5
~T
bedelarij en landloperij
4
8.
verkeersmisdrijven
153
9.
alcoholische criminaliteit
26
166
32
10.
totaal aan overtredingen
wegenverkeerswetgeving
4.482
11.
totaal aan overtredingen
Wetboek van Strafrecht,
provinciale en gemeentelij
ke verordeningen
52
429
65
12.
ALGEMEEN TOTAAL
188
746
5.059
Bron 1870: Archiefexemplaar processen-verbaalboek 1870;
Bron 1920: Verslag van B en W aan de gemeenteraad over
1920;
Bron 1970: Verstrekte gegevens aan het Centraal Bureau voor
de Statistiek te 's-Gravenhage.
exclusief rijden onder invloel van alcohol.
inclusief rijden onder invloed van alcohol.
Deze lage „alcoholcijfers" voor 1870 sluiten op
vallend aan bij de opmerking van Coronel in
zijn reeds genoemde boek, dat de steeds „voort-
wroetende kanker van het drankmisbruik", in
Middelburg in 1858 nog weinig slachtoffers
maakte in vergelijking tot andere delen van
Nederland
ENKELE KANTTEKENINGEN BIJ 1920
Voor 1920 valt dan allereerst het grote aantal
ge/allen van dronkenschap (166) op. De door
Coronel gesignaleerde stijging van het alcohol
misbruik in overig Nederland is nu kennelijk
ook tot Middelburg doorgedrongen.
Uit verschillende onderzoekingen is gebleken
dat er een nauw verband is tussen overmatig
alcoholgebruik en het plegen van agressieve en
verzetsdelicten 10).
Ik acht het niet uitgesloten dat in dit overmati
ge alcoholgebruik van die tijd een verklaring
gezocht moet worden voor de relatief vele
misdrijven tegen het openbaar gezag (17) en het
grote aantal overtredingen betreffende de open
bare orde (89). Voor 1920 vallen daarnaast nog
de volgende delicten op:
abortus provocatus 2 processen-verbaal
verduistering n) 16 processen-verbaai
overtreding der Melkveror-
dening 12) 12 processen-verbaal
overtreding der IJkwet 11 processen-verbaal
overtreding der Trekhon-
denwet 7 processen-verbaal
Ook de prostitutie werd in Middelburg in deze
ti|d kennelijk nog druk in publieke huizen beoe
fend. Hoewel het „Verslag over 1920" over dit
onderwerp niet spreekt, blijkt nochtans dat het
dagelijks bestuur der gemeente ook in 1920
bemoeienis met dit fenomeen had. Zo kende de
alstoen van kracht zijnde verordening van de
A'gemene Plaatselijke Politie een artikel, op
grond waarvan het College van Burgemeester en
Wethouders publieke huizen kon sluiten.
Dai van deze bevoegdheid ook gebruik werd
gemaakt, blijkt uit het bij dit artikel afgebeelde
sluitingsbevel dd. 24 september 1920
In zijn brief van 18 september 1920, gericht aan
het College van Burgemeester en Wethouders,
adviseerde de commissaris van politie, na een
inleiding, hierover als volgt: „Naar aanleiding
hiervan geef ik Uw college beleefd in overwe
ging, op grond van artikel 102 der Verordening
van Algemeene Plaatselijke Politie in de gemeente
Middelburg, de sluiting van het door vrouw
voornoemd gehuurde en bewoonde perceel
K81 aan den Molenberg in deze gemeente, zijnde
een openlijk huis van ontucht, te bevelen".
ENKELE KANTTEKENINGEN BIJ 1970.
In het begin van dit artikel vermeldde ik reeds
dcf de criminaliteit in Middelburg de laatste
jaren een opvallende ontwikkeling doormaakt.
Dal deze ontwikkeling niet alleen opvallend is
naar de ernst van de delicten, maar ook naar de
hoeveelheid, moge blijken uit tabel 2.
111
