LINKS
Men verwijt het vormingswerk 'links' te zijn, de
mensen kritisch te maken, te politiseren. Hoe
zit dat?
„Wat is links, wat is rechts? Als links betekent
kritisch ten aanzien van de huidige maatschap-
pijvorm ja. Vormingswerk dat niet kritisch staat
ten opzichte van de samenleving is geen vor
mingswerk. We hebben niets aan mensen die
tegen alles ja zeggen. De maatschappij deugt
toch ergens niet; we weten geen raad met de
vragen rond het milieu, met de relaties tussen
de generaties, er is werkloosheid in het noorden
van ons land, 'n tekort aan arbeidskrachten
in het westen, er zijn per jaar drieduizend doden
in het verkeer en 15.000 mensen sterven aan
sigaretten roken. Bovendien gaat het niet alleen
om de maatschappij, het gaat ook om de relatie
van individu tot individu".
Neen, links. Helaas moet ik zeggen: Hedenesse
heeft eerder het etiket van te rechts te zijn dan
te links, voor een deel door onze relatie met de
kerken en ook omdat hier niet steeds actiegroe
pen getraind worden die de samenleving omver
willen werpen. En men vaart ons eerder van
links voorbij dan van rechts".
Van de onderwijssector op Hedenesse en de
'kritische scholieren' die er door het vormings
werk worden gemaakt naar links en naar rechts.
Maar er komen meer groepen op Hedenesse. In
1970 werden 27 cursussen gegeven met volwasse
nen in een beroepssituatie. Iets meer dan 20
procent van het totaal betreft de sector gezond
heidszorg. Daarnaast komen er mensen uit de
agrarische sector van de landbouwtopkadercur-
sussen van 2 jaar, die in 1964 begonnen in het
zuidwesten en die januari 1972 voor de vijfde
maal worden gehouden. Doel: „verder kijken dan
de grenspalen van het eigen erf", zoals een bij
dit werk betrokkene het formuleert. Het gaat
om mensen begeleiden in de snelle veranderin
gen, weerbaar maken, leren samenwerken en
omgaan met elkaar. Er wordt gezocht naar
uitbreiding van dit werk, met volwassenen en
naar de integratie en de effectiviteit van dit
werk.
Hedenesse is in ontwikkeling, er zit groei in het
aantal deelnemers (vorig jaar zo'n 3500) waar
het betreft de groepen in de gesloten cursussen,
als waar het vrije inschrijvingen betreft, zoals
de zomerweken waar veel gezinnen komen. Dat
zijn de cursussen die een iets ander accent
hebben, een wat luchtiger programma, met wal
meer recreatieve aspecten erin. De gasten in de
zomerweken komen vooral van buiten Zeeland.
Wat het onderwijs betreft is er een groeiend
aantal van buiten deze provincie, maar voor het
overige: Hedenesse heeft een duidelijke functie
in Zeeland. Ruim vijftig procent van de cursis
ten is uit het eigen gewest afkomstig. Uit een
onderzoek dat de Federatie van vormingscentra,
waarbij Hedenesse is aangesloten, instelde onder
de zestien gesubsidieerde vormingscentra (van
de 28 federatieleden) blijkt dat de provincie
Zeeland op de tweede plaats staat wat het
aantal deelnemers aan vormingscursussen be
treft. Het gesubsidieerde vormingswerk in inter-
naatsverband bereikt landelijk een promillage
van 3,70; voor Zeeland is dat 5,93. Alleen Fries
land staat hoger: 8,14 pro mille. Zes van de
duizend Zeeuwen kwamen dus in 1970 in een
vormingscentrum, of het nu Hedenesse was of
een centrum elders in ons land. En Hedenesse
haalt voor de helft zijn deelnemers uit de eigen
provincie.
Hedenesse is 'geoecumeniseerd' sinds 1965; nadat
het als hervormd initiatief was begonnen. In
bestuur en onder de medewerkers vindt men
mensen van verschillende achtergronden en een
gevarieerde visie. Oecumenisch vormingswerk
wil in dit verband zeggen: dat men op de eigen
wijze wil samenwerken met iedereen bij wie het
gaat om de bewoonbaarheid van de gehele
wereld, die hoe langer hoe onbewoonbaarder
dreigt te worden geestelijk en fysiek.
Een vormingscentrum zoals Hedenesse maakt,
als het goed is, we zeiden het al, deel uit van
een hele keten van mogelijkheden tot durende
vorming. Door voorgesprekken met de cursis
ten, groepen die willen komen wordt wel de
cursus voorbereid, maar de 'nazorg' ontbreekt
vrijwel. Het vormingswerk in internaatsverband
is 'een incident' in het dagelijks leven, een kleine
korte, intensieve, ervaring. De 'nazorg', de follow-
up heeft zowel te maken met actie als met de
voortgang in het vormingsproces. Een deel van
het vormingsproces zou in de 'thuissituatie' in
de school zelf, in het ziekenhuis, in de agrarische
gemeenschap, moeten kunnen plaatsvinden. Zo
wel aan de kant van het vormingscentrum als
bij andere instellingen groeit de behoefte tot zo'n
stuk plaatselijk werk, naar het extern vormings
werk. Die externe tak is ook ter sprake geweest
op de werkconferentie over de éducation perma
nente in november 1971 op Hedenesse.
EXTERN
Wasterval zelf is een groot voorstander van een
dergelijk stuk werk, van een duidelijke relatie
met andere werksoorten, zoals opbouwwerk,
plaatselijk vormingswerk, jeugdwerk, kerkelijk
werk. Een aanzet hiervoor is misschien gegeven
op de genoemde conferentie. Meer hierover, met
name over de samenwerking en het praten van
Hedenesse, de stichting vormingscentrum Van
Eeghenhuis in Aardenburg en Het Zilveren
Schor in Arnemuiden is te vinden in een nota
van het Zeeuws Vormingsberaad. De (nauwe)
samenwerking tussen Hedenesse en het van
Eeghenhuis is er al op verschillende terreinen.
Men hoopt op een verdere concretisering daar
van in de toekomst. Een duidelijke taak van
genoemde drie centra, samen met het provinci
aal opbouworgaan, is er in ieder geval al waar
hef 't extern vormingswerk betreft. De drie
centra kunnen en willen hier hun deskundige
inbreng leveren, waar extern wordt gevraagd. Op
die wijze zou het vormingswerk weer een ander
196
