Vlissingen 1585 -1616
Voor Piet Meertens
M. P. de Bruin
"the whispering gallery
of the Netherlands"
Het voordeel van het schrijven van een herden
kingsartikel is het tegenkomen van ouwe liefdes.
Fruin met zijn 'Tien jaren'1) in dit geval. De
periode 1588-1598 wordt onnavolgbaar beschre
ven en van de positie van Vlissingen wordt
gezegd: „Vlissingen, de sleutel der Schelde, al
was het in Engelsch pandschap, hield toch, ten
behoeve van Holland, den mond der rivier dicht
gesloten. De geheele Vlaamsche kust, van de
Zeeuwsche stroomen, tot aan de engte van
Calais, werd ten strengste geblokkeerd; zelfs de
visscherij werd er niet toegelaten".2)
(Rijksmuseum).
Wij kunnen een kanttekening plaatsen bij de
tussenzin al was het in Engelsch pandschap
maar wij moeten eerst terug naar 1585, het
jaar van de val van Antwerpen. In augustus van
dat jaar werd in Engeland het tractaat van
Nonsuch gesloten, dat begin oktober werd gera
tificeerd. Op grond van dit tractaat werden geld,
troepen en bevelhebbers naar Nederland gezon
den tegen Vlissingen, Rammekens en Den Briel
als onderpand. Het was een van de meesterlijke
zetten van Elizabeth op het schaakbord om deze
vooruitgeschoven pionnen in haar greep te hou
den. Als gouverneur-generaal van de troepen
werd haar gunsteling Leicester benoemd. Philip
Sidney werd ondanks zijn jeugdige leeftijd (gebo
ren 1554) tot gouverneur van Vlissingen en Ram
mekens aangesteld.
Op 16 november 1585 was Philip met zijn broer
Robert (1563-1626) als officier, naar zijn nieuwe
post vertrokken.3)
Als een kwaad voorteken was het weer zo
slecht, dat zij gedwongen waren bij Rammekens
te landen en te voet naar Vlissingen te gaan. De
nieuwe gouverneur werd hartelijk door de magi
straat ontvangen en bij deze gelegenheid werden
hem de sleutels van de stad overhandigd.
Zijn roem als dichter en als ridderlijke figuur
was hem voorafgegaan, maar wij zochten tever
geefs zijn naam bij Geyl Geschiedenis van de
Nederlandse stam en wij misten hem ook in
de na de tweede wereldoorlog verschenen Alge
mene Geschiedenis der Nederlanden. Een merk
waardige zaak, want Sidney is nooit uit de
aandacht verdwenen.
Blok4) noemt hem wel, als hij het jaar 1582
bespreekt, toen Anjou uitgeleide werd gedaan en
onder het gezelschap zich bevond 'de later in de
Nederlandsche oorlogen beroemd geworden Phi
lip Sidney'. Even later heet hij 'een der schitte
rendste edellieden van het toenmalige Enge
land'. Wagenaar5) vermeldt hem ook in verband
met de uitbreiding van het gezag van Leycester.
Sidney wordt zo men meent als de man
genoemd, die zich op het stadhouderschap van
Zeeland heeft toegelegd. Hij vlamt op het stad
houderschap staat er in het register op Wage
naar, dat nog steeds als modelregister kan
dienen.
Wij zijn al weer te ver en moeten terug naar de
komst van Leycester, die als redder uit de nood,
als een Messias wordt gezien, volgens een brief
van Sidney, zijn neef. De bedoeling was dat de
52