Opgegraven funderingen van het kasteel te West-Souburg in
januari 1972 (Onderzoek R.O.8., Amersfoort).
slopen van een boerderij, op zware funderingen
stuitte. De heer M. Hovijn van Gemeentewerken
meldde deze ontdekking aan de archivaris van
de gemeente Vlissingen, de heer N. Veldhuis, die
op zijn beurt de Rijksdienst voor het Oudheid
kundig Bodemonderzoek waarschuwde, met de
belangrijke toelichting erbij dat het z.i. zeer
waarschijnlijk ging om de (herontdekte) over
blijfselen van het in vergetelheid geraakte kas
teel van West-Souburg, beter bekend als het slot
Aldegonde. Een terstond verrichte proefopgra-
ving leerde dat een uitvoeriger onderzoek zeer
de moeite waard zou kunnen zijn. De funderin
gen van het kasteel bleken in een nog goede
staat vlak onder het huidige maaiveld aanwezig
(afb. 3). Bovendien lagen er in de modderige
bodem van de vroegere grachten en privaten
veel zeldzame voorwerpen in de vorm van
luxueus glas- en aardewerk, bronzen borden,
tinnen kannen e.v.a. (vgl. afb. 4). De juiste
ligging, de afmetingen en de bouwgeschiedenis
van het kasteel waren niet meer bekend. Het
moest mogelijk zijn bij een algehele ontgraving
veel hiervan te achterhalen of te verifiëren.
Aangezien de funderingen 'op korte termijn'
geheel uitgebroken zouden worden, viel er niet
aan te ontkomen het onderzoek snel uit te
voeren, hetgeen midden in de winter en bij een
overlast aan grondwater geen gemakkelijke op
gave was. In overleg met Gemeentewerken van
Vlissingen en ons aanpassend aan het werksche
ma van het aannemingsbedrijf, zijn we er in een
over en weer bijzonder plezierige verstandhouding
in geslaagd, in januari 1972 het gehele kasteelcom
plex te West-Souburg in kaart te brengen (afb.
2.2)
Er zijn van het kasteel fraaie aanzichttekeningen
bewaard gebleven,3) maar een oriëntatie ont
brak. Met behulp van de in 1972 verrichte
opmetingen is het nu mogelijk elke aan ons
overgeleverde tekening te lokaliseren. Zo zal het
de lezer niet moeilijk vallen de hierbij afgebeel
de gravure van P. Bast uit 1598 (afb. 5), waarop
het kasteel vanuit het noordoosten moet zijn
gezien, te vergelijken met de plattegrond op afb.
2. Het kasteel Aldegonde, zoals afgebeeld in
'Merkwaardige kastelen in Nederland' door J.
van Lennep en W. J. Hofdijk, afb. 1 van dit
artikel, is een aanblik van de tegenovergestelde
kant, dus vanuit het zuidwesten.
De gravure van P. Bast (afb. 5) is gemaakt in
1598, het jaar van overlijden van de toenmalige
belangrijke eigenaar van het kasteel, Philips van
Marnix, Heer van St.-Aldegonde. Hij stierf te
Leiden aan de pest. Marnix van St.-Aldegonde
kocht het ambacht West-Souburg in 1578.4) Bij
deze koop behoorde het uitgebrande kasteel, het
park met het herenhuis en de molen. Marnix liet
het kasteel grotendeels herstellen, d.w.z. het
oostelijk deel, waar hij in maart 1579 zijn intrek
nam. Hij gaf het kasteel de naam van Aldegon
de, als herinnering aan zijn vroegere, gelijknami
ge bezitting in Henegouwen. Na zijn overlijden
in 1598 bleef het kasteel nog enige tijd in
handen van zijn kleindochter,5) Walburg van
Marnix, die het in 1638 met het gehele ambacht
van West-Sourg verkocht aan Middelburg. In
1678 werd alles weer doorverkocht aan Isaac
van Peere, burgemeester van Vlissingen. Na nog
enige keren van eigenaar verwisseld te zijn, is
het slot in 1783 als afbraak verkocht. Een
eilandje, omringd door de oorspronkelijke, oude
Tinnen kan, waarop het wapen van de heer van Borssele,
heer van Brigdamme (foto R.O.B.). De heer Adriaan van
Borssele, heer van Brigdamme, trouwde in 1451 met Maria
van Borssele; zij woonden in het midden van de 15de eeuw
op het kasteel. De kan werd gevonden in het privaat naast
de brug aan de noordelijke zijde van het westelijke gebouw.
110
