de middel-burgers
J. Spaan, onderwijzer uit Haarlem,
schreef het „Nuttige boekje". De een
heeft zo al meer geld en goed dan de
ander. Men verdeelt hen in drie soorten,
namelijk rijken of aanzienlijken, burgers
of gegoeden en armen of geringeren.
Het begrip soorten wijst naar een bio
logische achtergrond. Van Schagen
heeft eens boosheid gewekt door in dit
verband over racisme te spreken. Het
was toch voor de meesten een aan
vaarde realiteit. Drie soorten diners, zie
boven. Drie soorten nicotine, al naar de
stand. Armen pruimden, arbeiders en
boeren rookten een korte gouwenaar,
welgestelden sigaren. Sigaretten, op
het breukvlak van de twee eeuwen uit
gevonden, lieten zich als nieuwlichterij
moeilijker indelen. De driedeling van
klassen bij de spoorwegen had er iets
mee te maken, in ieder geval werd er in
de derde gepruimd en gefluimd. Ook
driedeling voor wat betreft de wapen
rok - door betaalde remplapanten vrij
gestelden, broederdienst en het rem-
plapantenlegioen met als vierde stand
de afgekeurde paria's. De plaats van het
„Fonds tot aanmoediging en ondersteu
ning van den gewapenden dienst in de
Nederlanden", opgericht in 1 81 5, is niet
erg duidelijk. In het dagelijks bestuur
van de districtscommissie Middelburg
zaten in 1894 de heren Snouck Hur-
gronje, Lambrechtsen van Ritthem en
De Vulder van Noorden.
Er is nog maar een enkel overgeleverd
relict, het verhaal van de drie strande
In Middelburg wordt je altijd ingedee
in drie categorieën, Domburg voor d
recteuren en élite - rechtsaf bij het Bai
paviljoen wat meer upper dan linksaf
Zoutelande voor middenstand en proci
ratiehouders en Koudekerke voor
gewone man. Domburg kwam ruim ei
eeuw geleden op door de happy few d
zich verre reizen en Grands Hotels koi
den veroorloven. In de jaren twintig bi
gon de Middelburgse middenstand na:
Zoutelande te trekken. Ik heb nog ei
fotootje van mezelf uit 1925 om dit
bewijzen. In de jaren dertig was er c
generatie die de langer-dan-achtur gi
werkdag niet meer gekend had; de n
naar Koudekerke ontstond. Het is c
Middelburg bij het uitbarsten van de brand van 28 juni 1857. Gekleurde litho 25 x 32 cm, getekend door
M. J. la Brand (?-?), gelithografeerd door A. A. Nunnink (1816-1895), uitgegeven bij J. J. Ceulen te
Middelburg, z.j.
Exemplaar beschikbaar gesteld door het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, Middelburg.
