32 Metamorphosis
dacrna worr het hooglicr ghcel, ende
naderhandt amber-acluigh, ende cvn-
delick Iclioon fwart. lek heb het hv
wat foetïghcyt eenen langhen cijdtin
liet leven behouden.
VIL VERANDERINGE.
TWc tuple eet het loof van brae-
•E- men ende willigc-boomcn,\vdck
beyde tameliek verkoelende zijn,met
een t. iumen-treckende eyghenlchap,
Ick hebbe hem wegh gheïèt om tot
Cïjn vcranderinghe te komen op den
13 Juniijcnde fy heelt haer iel ven ge-
lijck als bcgraeven ende in een ruft-
plaets begeven tot op den 14 Julii/o
datle in haer vcranderinghe ghcblc-
ven is den tijdt van ccn-cn-dertigh
daegen. Ende doen is daer uyt voort
gekomen eenen brui nen tu l, gelijck
by
Vil
waarom vergelijken?
wen is onuitroeibaar, ook in verband
met het piëtisme. Door dr. C. W. Rol-
danus wordt Jodocus Lodensteyn als
vertegenwoordiger van het Utrechtse
piëtisme genoemd, „dat in tegenstelling
tot de gemoedelijke Zeeuwen bij hem
verschijnt in zijn strengste en zuiverste
vorm". Een vergelijking dus. Men hoeft
het proefschrift van Meertens maar op
te slaan om te ontdekken hoe eenzijdig
dit is. Heel de 17e eeuw door tot aan
Smytegelt toe zijn Zeeuwse predikan
ten de ver van gemoedelijke getuigen
van een strenge en zuivere vorm van
mystieke vroomheid als reactie op dorre
leerstelligheid. Dat gemoedelijke heeft
wel met Cats te maken, die allerminst
een strijdbaar Calvinist genoemd kan
worden. Het is om deze reden dat hij
in het zuiden bij de Katholieken geen
kwaad kon doen. Buitendijk heeft hier
op gewezen bij de figuur van de Roomse
Cats: Adriaen Poirters. „Terwijl we in
den Zeeuwsen dichter te doen hebben
met een irenisch piëtist, die door ons
gehele taalgebied, ondanks verschil in
heersende godsdienst, een figuur van
betekenis kon worden, is Poirters
een strijdbaar Jezuïet. Cats heeft zo
weinig gestreden voor het Calvinisme,
dat geen onzer dichters zo populair is
geworden bij de Katholieken als hij."
Een stap terzijde. Het tegendeel van ge
moedelijk waren de Zeeuwen bij de
voorbereidingen van de vrede van Mun
ster in 1646, waar zij tegen de draad
ingingen. In het document waarin de
Staten een forse waarschuwende stem
laten horen tegen al wat Spaans was
„is het de Here voor en de Here na,
maar tussendoor komen wij toch wel
enkele overwegingen tegen van meer
