NIET ZEELAND, MAAR SCHELDELAND Wim Wolff
3
De zee van Zeeland is de Schelde.
Soms heeft het water tussen de Zeeuw
se eilanden wel een andere naam, maar
altijd gaat het in wezen om een van de
vele takken van het grote Schelde-estu-
arium. Pas ten noorden van Schouwen
en Sint-Philipsland raken we in de in-
v oedssfeer van het andere grote estu-
ariumgebied, dat van Rijn en Maas. En
zelfs hier, in Grevelingen en Krammer,
oefende de Schelde zijn invloed uit.
Estuarium, een woord ontleend aan de
Romeinen, betekent getijdengebied. In
de taal van de huidige natuurweten
schappen wordt het meestal wat be
perkter gebruikt om het overgangsge
bied tussen zee en rivier aan te duiden.
Een estuarium is dan het deel van de ri
vier waar eb en vloed voorkomen.
Bovendien worden vele estuariën ge
kenmerkt door brak water, dus water
met een zoutgehalte tussen dat van de
zee en dat van het zoete water in. Door
dat elk estuarium zijn eigen karakte
ristieke kenmerken heeft, zijn er vele
definities voor estuaria in omloop ge
komen. Zo verschilt de omschrijving al
naar gelang men hydrograaf, geoloog,
ecoloog, amerikaan of nederlander is.
De armen van de Schelde blijken des
ondanks onder vrijwel alle definities te
kunnen vallen.
Water, zand, klei en schorren: uit die
onderdelen is het landschap van het
Schelde-estuarium in de eerste plaats
opgebouwd. Door de Zeeuwen zijn daar
de polders, in wezen ingedijkte schor
ren, nog aan toegevoegd. Voorzover
buitendijks worden de elementen van
het zeeuwse landschap voortdurend
anders gerangschikt en vervormd door
de golven en de getijstromen, zodat er
nauwelijks een dynamischer landschap
dan dat van Ooster- en Westerschelde
valt te bedenken. Toch zal de regelma
tige bezoeker steeds weer bekende
beelden zien. De grootte, de plaats en
de samenhang van de getijgeulen wis
selen steeds, maar ze zijn ook steeds
weer uit dezelfde elementen, - water,
zand en klei - opgebouwd.
Zeeland is dus in werkelijkheid estuarium-
land en daarom Scheldeland. Voor het
landschap van de zeearmen kunnen we
daarom het woord zeeschap niet gebrui
ken. Waterschap is zelfs de doodsvijand
van dit landschap, zodat we wel ge
dwongen zijn toch maar het woord land
schap te hanteren.
