DRIES POLLE
Andreas Oosthoek
Notities over een held van de k/ei,
een rechtvaardig man, soldaat van de paus. 13
Als op 3 november 1 867 in de slag bij
Mentana Garibaldi's Groot Italiaanders
een met bloedschuim getekende af
gang beleven, haalt het grootste deel
van het roomse wereldrijk opgelucht
adem: „knielt christenschaar voor 't
zoenaltaar", Rome is behouden, de
staat van de paus kan nog een vlag en
wapen voeren. In de strijd zijn een paar
duizend wakkere zouaven, duizend zijn
Nederlanders, dertig Zeeuwen, jonge
mannen van een niet al te klein soort
die bepluimd en bevederd de zaak van
de paus, die immers Godes zaak is,
bevechten.
De geschiedenis heeft zich - misschien
terecht - weinig met deze mannen en
hun „achtergronden" beziggehouden:
de oorlog om het erfdeel van Petrus
was een schermutseling die een paar
jaar kon boeien, misplaatst al in de tijd
van handeling, nog meer misplaatst
in de meeromvattende tijd en ruimte
waarmee de geschiedenis zich in
breder verband heeft te bemoeien.
Bomans heeft er over geschreven, Van
der Plas, Wim Zaal en - natuurlijk -
broeder Christophoor, de grote rand
figuur van de Nederlandse zouaven, de
opperstrijder in een tijd dat er allang
niet meer te vechten viel, tot zijn dood
toe „opgesloten" in zijn zouaven-
museum als een japanse diehard in het
oerwoud.
Dertig Zeeuwen, zei ik. Over hen is
weinig gezegd, nog minder geschreven
en toch zou het - dunkt me - voor een
historicus, een socioloog, de moeite
waard zijn daarin verandering te
brengen.
Waar kwamen ze vandaan? Uit Ove-
zande en Kwadendamme, Zierikzee,
Vossemeer, uit Kloosterzande en Hulst
en verder uit veel plaatsen waar het
kruis op de toren en het H. Hartbeeld
ervóór medebepalend waren voor de
signatuur.
In die plaatsen hebben tijdens de
processies in de dorpskerk en de pas-
torietuin de harembroeken van's Pausen
soldaten geruist.
Ze vielen nauwelijks op, de Zeeuwen,
of het moest zijn door - men vergelijke
de handboeken in het Oudenbossche
museum - „het keurig handschrift",
de rechtheid van lijf en leden en de
inzet voor 's Pausen zaak.
