AGGER. EEN OUDE SCHELDEGEUL
drs. H. J. M. Thiadens
RECTIFICATIE
Mededelingen van het
Koninklijk Zeeuwsch
Genootschap
der Wetenschappen
18
Westelijk van Ossendrecht vindt men op
de topografische kaart Bergen op Zoom
West (schaal 1 50.000), uitgegeven in
1961 de Agger uitwatering aangegeven.
Ook op de kaart Bergen op Zoom schaal
1 50.000 (Fascimile-uitgave Topogra
fische Dienst - Unieboek B.V. 1836) vindt
men dit water terug aan de oostzijde van
de „Polder van den H. Hinkelenoord".
Tussen de Oosterschelde en de Wester-
schelde heeft de Schelde op de kaart van
Joan. Janssonium 1633) van noord
naar zuid de volgende namen: ,,'t Krecke
Rak - Den Agger - De Boomkreek. In het
overstroomde land tussen de Zuydt
Kreeck en de Krom Vliet is een kerk
torentje getekend. Op de kaart van Mat-
thaem Seutter „Zeelandiae Comitatus"
vindt men ter plaatse van bovengenoemd
kerktorentje het verdronken dorp Agger
aangegeven in het verdronken land van
ZuydBeveland.
In de beknopte inleiding tot de Meteorolo
gie, Klimatologie, Oceanografie van de
hand van dr. S. Visser leest men het vol
gende: „Als voorbeelden van optredende
onregelmatigheden in de ondiepwater-
getijden noemen we de aggerb\\ Hoek van
Holland, een kortstondige rijzing van het
water tijdens laagwater
In het Etymologisch Woordenboek van dr.
J. de Vries vindt men bij Agger het vol
gende: ,,Navloed, ook oude naam van
een geul in de Westerschelde, vgl. eng.
eagre ontstaan uit ofrans aiguière ont
staan uit lat. aquaria, meerv. van aqua
rium „waterkruik"
Agger is dus een waternaam, die plaats
naamvormend gewerkt heeft en duidt
tevens op een bepaald verschijnsel - kort
stondige rijzing van het water bij eb - in
ondiepe getijdewateren.
Het noordelijk deel van het Deense schier
eiland Jutland wordt doorsneden door de
Limfjord. Aan de westelijke ingang ligt het
dorpje Agger. Verder oostwaarts is er de
Aggersund. Op de noordelijke oever ligt
Aggersborg (hier vindt men de resten van
een Vikingfort). De Limfjord staat via de
Aggersund en het Langerak in verbinding
met het Kattegat. De Limfjord-Agger-
sund-Langerak verbindt de Noordzee met
het Kattegat. Ook hier zijn we in een ge-
tijdegebied. In plaats van Krecke Rak-
Agger vinden we hier Langera/r-Agger-
sund. Het water noordelijk van Jutland
heet Skagerra/r. In het Oostzeegebied
komt men bij sommige havens de naam
pampus tegen. Hiermee wordt een on
diepte aangeduid. Pampus is ook een
eiland en ondiepte voor de Amsterdamse
haven. We kennen ook nog de uitdruk
king „voor pampus liggen".
Schepen moesten over deze ondiepte
heen gesleept worden. De rak-namen dui
den mogelijk op een voor de scheepvaart
belangrijke vaargeul.
Pampus, Agger- en Raknamen hebben
zich mijns inziens tot ver buiten de lands
grenzen kunnen verspreiden, omdat ze
aanduidingen waren van zaken, die van
belang waren voor de scheepvaart (inter
nationaal handelsverkeer).
Dr. S. Visser: „Beknopte inleiding tot de Me
teorologie, Klimatologie, Oceanografie. Gronin-
gen-Djakarta 1951, pag. 226.
Dr. J. de Vries: Etymologisch Woordenboek.
Aula, Utrecht 1959, pag. 26.
Als auteur van het artikel ,,De paeren" in het
Zeeuws Tijdschrift nummer 2 van de jaargang 1974
werd in de lijst van medewerkers genoemd de heer
M: J. Geuze te Poortvliet. Men zal begrepen heb
ben, dat niet de heer M. J. Geuze, maar ir. M. A.
Geuze geboren 1917 het artikel heeft ge
schreven.
In het artikel van ir. J. Zuurdeeg over ,,De Wester
schelde, zeearm en scheepvaart" in het vorige
nummer nummer 4 van het Zeeuws Tijd
schrift is een gedeelte van een zin weggevallen. Het
gaat om bladzijde 6, derde kolom. De zin had
moeten luiden: Bij Vlissingen-Breskens betekent
dit gedurende de gehele ebduur van 614 uur een
stroom van gemiddeld circa 43.000 m3/sec. en ma
ximum van bijna 100.000 m3/sec. Hiertegenover
staat een afvoer van de Bovenschelde van 0-enkele
honderden m3/sec., dus relatief gering."
Op bladzijde 12 eerste kolom, tweede regel van
onderen moet de zin beginnen met ,,Uit de lengte
profielen op figuur 2 blijkt" enz.
Op bladzijde 15 eerste kolom, tweede zin van onde
ren staat ,,zie figuur 6". Dit moet zijn: ,,zie foto op
bladzijde 1.".
WERKGROEP HISTORIE
EN ARCHEOLOGIE
Op 29 november 1974 organiseert de Werk
groep Historie en Archeologie een lezing te
houden door drs. J. van Herwaarden, mede
werker aan de Erasmus-Universiteit te Rotter
dam. De heer Van Herwaarden zal een lezing
houden over bedevaarten in en vanuit de Ne
derlanden, in het bijzonder zal de heer Van
Herwaarden ingaan op de relaties met Zee
land.
De lezing wordt voorafgegaan door een korte
ledenvergadering van de Werkgroep en wordt
gehouden in het Rijksarchief in Zeeland, Sint-
Pieterstraat 38 te Middelburg. De vergade
ring begint om 19.30 uur, de lezing om 20.15
uur. Ook niet-leden van de Werkgroep heb
ben gratis toegang.
Verschenen is het 21e nummer van het Bul
letin" van de Werkgroep Historie en Archeo
logie. Dit nummer is geheel gewijd aan straf-
bedevaarten vanuit Zeeland. De auteurs: L. J.
Abelmann, mr. Caspar van Heel en H. Uil
hebben gegevens bijeengebracht over straf-
bedevaarten vanuit Middelburg, Zierikzee,
Goes en Reimerswaal. Een inleiding werd ge
schreven door drs. J. van Herwaarden.
Losse nummers zijn verkrijgbaar bij het sekre-
tariaat a 3,50 per stuk: Wijngaardstraat 3a,
Goes, telefoon 01100-7241.
Ook kan men zich opgeven als lid van de
Werkgroep, waarvoor het lidmaatschap van
het Genootschap een vereiste is. De kontribu-
tie bedraagt ƒ5,- per jaar, men ontvangt alle
bulletins als lid gratis.
TER HERINNERING
Lezing donderdag 14 november a.s.
,,Wij gaan naar de maan en verder?"
door de heer Armand Pien van het KMI te
Ukkel (België).
Lezing maandag 9 december a.s.
,,Hoe groot zijn onze wereldvoorraden energie
en hoe groot is de huidige en toekomstige
vraag?"
door de heer ir. A. Hols, adviseur Shell inzake
olie- en gaswinning.
Introductie is toegestaan.
De lezingen worden gehouden in het gebouw
Abdij 11 te Middelburg en beginnen om
20.00 uur.
