de boerderij in het landschap 104
Boerderij bij 's-Heer Arendskerke.
en mooi of lelijk. Dat maakt het mogelijk
ze van elkaar te onderscheiden en een
voudig te groeperen, net zoals we de uur-
cijfers op de klok groeperen tot kwartieren
en de decimeters op het lid van de duim
stok samenvatten. Daarom zijn horloges
zonder basis-indeling toch duidelijk en is
een duimstok veel gemakkelijker af te le
zen dan zo'n metalen rolcentimeter.
Hoe belangrijk dit is, blijkt als we ons oude
cultuurlandschap vergelijken met een mo
dern cultuurlandschap als bijvoorbeeld de
Noordoostpolder. Bij de ontginning van
dit gebied twijfelden landbouwkundigen al
aan het nut van grote schuren. Toen is
hun waarde voor het landschap in de
overwegingen betrokken en zijn de schu
ren gebouwd. Ze zijn soms wat mager van
materiaal, maar goed van vormgeving
naar klassiek patroon. Toch is het geheel
mislukt want ze zijn bedrijfsgewijs niet
gelijkvormig, maar gelijk en hun groepe
ring is te simpel van patroon. Ze staan
links of rechts op de kavel, voor of naast
het huis en met de nokken evenwijdig aan
de weg of loodrecht er op. Dat kunstje
hebben we snel door en het boeit ons niet.
Zo zien we de kwartieren op de klok wel,
maar niet hoe laat het is. Vijf of zes van
zulke groepen op dezelfde afstand langs
een rechte weg kunnen we niet meer
overzien. We kunnen immers maar tot
drie tellen. Dan moet er iets anders ko
men, desnoods iets lelijks. Dat mist de
Noordoostpolder en dat ervaren we als
saai. Erger is dat er in dit soort landschap
pen relatief veel verkeersongelukken ge
beuren.
Daar zijn duidelijk aanwijsbare redenen
voor. In de eerste plaats zijn de wegen te
recht en te lang. Daardoor verloopt het
perspectief statisch en rechtlijnig; er ko
men geen hoekverdraaiingen in ons ge
zichtsveld zodat het beeld niet langs de
horizon schuift. We zien alles alleen maar
recht vooruit en dat maakt het moeilijk om
afstanden en snelheden te schatten. Net
zo moeilijk als met één dicht geknepen
oog de punt van een potlood te pakken
dat voor ons op tafel ligt. Vervolgens zijn
de wegen en wegkruisingen te gelijkwaar-
