Mededelingen van het
Koninklijk Zeeuwsch Genootschap
der Wetenschappen redactie: mr. C. Kannegieter
GRAMMOFOONPLAAT HISTORISCHE
ORGELS IN ZEELAND
In het Archief van het Genootschap zijn de af
gelopen jaren artikelen gepubliceerd over his
torische orgels in Zeeland; in 1972/73 over
historische orgels in kerken op Noord- en
Zuid-Beveland, in 1974 over orgels in kerken
op Walcheren. Het wordt algemeen als een
gemis ervaren dat in deze beschrijvingen aan
het meest essentiële aspect van het orgel, de
grote klankrijkdom van het instrument, geen
recht kan worden gedaan. Om hieraan tege
moet te komen heeft het Bestuur van het
Genootschap op voorstel van de auteur van
genoemde artikelen, de heerj. H. Kluiver, en
met instemming van de ledenvergadering be
sloten een grammofoonplaat uit te geven met
opnamen van een aantal van de fraaiste en
best geconserveerde historische orgels in Zee
land.
Voor deze grammofoonplaat zijn twee promi
nente Zeeuwse organisten aangezocht: Bram
Beekman en Stoffel Gunst. Bij de keuze van
de te bespelen instrumenten zijn een aantal
criteria gehandteerd. In de eerste plaats een
zo groot mogelijke verscheidenheid in bouw
trant, vervolgens vertegenwoordiging van alle
categorieën van omvang en ten slotte een zo
groot mogelijke mate van oorspronkelijkheid.
Hieruit is de volgende keuze geresulteerd:
1. Middelburg, Oostkerk gebouwd door de
gebroeders De Rijckere 1779-1782, drie
klavieren en pedaal.
2. Middelburg, Lutherse Kerk gebouwd door
Johannes en Andries Duyschot 1706-1707
uitgebreid door Joh. Caspar Muller in
1754, twee klavieren en aangehangen pe
daal.
3. Middelburg, Engelse Kerk gebouwd door
Gerard Stevens 1760-1761, één klavier en
aangehangen pedaal.
4. Baarland, Hervormde Kerk gebouwd door
J. J. Moreau, twee klavieren en aangehan
gen pedaal, van oorsprong een groot huis
orgel.
5. Meliskerke, Hervormde Kerk gebouwd
door Pieter Weidtman omstreeks 1740,
één klavier, oorspronkelijk een huisorgel.
In deze keuze zijn Nederlandse, Zuidneder
landse en Duitse orgelbouwers vertegenwoor
digd.
In overleg met de organisten is de muziek
zoveel mogelijk gekozen in overeenstemming
met het specifiek karakter van de instrumen
ten. Hetzij muziek van componisten uit de
omgeving van de ojgelbouwers of muziek die
aanvankelijk op de orgels gespeeld kan zijn.
Het programma is als volgt:
Oostkerk Middelburg L. Chaumont, Suite du
huitième ton. (Beekman);
Lutherse Kerk Middelburg A. van Noordt, 5
bewerkingen psalm 6 (Gunst);
Engelse Kerk MiddelburgJ. Boyce, Voluntary
nr. 1 in d gr. (Gunst);
Hervormde Kerk Baarland J. H. Fiocco, Ga
votte in d kl. M. v. d. Gheijn Fuga in g kl.
(Gunst);
Hervormde Kerk Meliskerke P. Bustijn, Suite
nr. 4 in D (Beekman).
De duur van de plaat is tweemaal 22 minuten.
Een bijzonderheid is de muziek van Pieter
Bustijn. Deze was van 1681 tot 1729 organist
en klokkenist te Middelburg. Omstreeks 1712
zijn van hem uitgegeven ,,IX Suittes pour le
Clavessin", waarvan slechts twee exemplaren
bewaard bleven. Met de vierde suite van deze
verdienstelijke musicus is ook een Zeeuws
componist op de grammofoonplaat vertegen
woordigd.
De grammofoonplaat zal een fraaie kleuren-
hoes krijgen, met een kleurenfoto van het
orgel in de Oostkerk te Middelburg en het
embleem van het Genootschap op de voor
zijde (de rots met de zeven vrije kunsten,
waaronder de muziek, in dit verband zeer toe
passelijk) en informatie over de organisten,
componisten en muziek op de achterzijde. Op
een afzonderlijk inlegvel zullen een foto, korte
beschrijving en dispositie van de orgels wor
den opgenomen alsmede de registraties van de
uitgevoerde muziek.
Het Genootschap wil zijn leden deze plaat
voor een speciale prijs aanbieden. De prijs
voor derden zal 20,- bedragen, maar leden
van het Genootschap kunnen de plaat bij
voorintekening vóór 1 december 1975 voor
ƒ16,- verkrijgen. De plaat zal omstreeks die
datum gereed zijn. Voor toezending zal onder
de huidige posttarieven 2,50 worden bere
kend.
Wij hopen dat vele leden van deze gelegen
heid gebruik zullen maken. U kunt hiermee
niet alleen uzelf veel luistergenot bezorgen,
maar u steunt daarmee tevens een project
waarbij de klankrijkdom van belangrijke his
torische orgels in onze provincie wordt gere
gistreerd.
Bestelling kan alleen geschieden door storting
van 18,50 op gironummer 2830145 t.n.v.
thesaurier van het Koninklijk Zeeuwsch Ge
nootschap der Wetenschappen te Middelburg
vóór 1 december. Toezending zal na gereed
komen van de plaat zo spoedig mogelijk ge
schieden.
Na 1 december zal de plaat op de boven-
aangegeven wijze alleen kunnen worden ver
kregen door overmaking van 22,50.
INDICEREN ARCHIEF GENOOT
SCHAP TIJDVAK 1769-1800
Enige leden werken op dinsdagavonden aan
een index op de notulen en de ingekomen
stukken over 1769-1800 van het archief van
het genootschap, dat enige tijd geleden werd
gedeponeerd bij het rijksarchief in Zeeland,
St.-Pieterstraat 38 te Middelburg. Daar het
een omvangrijk karwei betreft, dat thans
slechts langzaam vordert, hopen we dat nog
meer mensen willen meedoen. Het is fascine
rend werk de stijl van de tweede helft van de
18e eeuw te proeven, een tijd dat heel wat
prijsvragen over uiteenlopende onderwerpen
werden uitgeschreven... en beantwoord. Dit
indiceerwerk is een initiatief van de werk
groep historie en archeologie. U kunt hierover
inlichtingen verkrijgen bij de voorzitter van
die werkgroep drs. J. H. Kluiver, Dam 63 te
Middelburg en bij jhr. dr. G. F. Sandberg,
chartermeester aan het rijksarchief (tel.
01180-12767 of thuis: Churchill-laan 2, Mid
delburg, tel. 01180-14090). Men is niet ge
bonden aan de dinsdagavond, men kan er ook
overdag aan werken op het rijksarchief.
Verslag van de lezing van prof. mr. W. C. L.
van der Grinten (Nijmegen) gehouden voor de
juridische werkgroep op 20 maart 1975 over
„PRODUCTENAANSPRAKELIJK
HEID".
Spreker vroeg zich af of de fabrikant aanspra
kelijk is voor zijn product en gaf daarbij enige
voorbeelden uit de rechtspraak: bij het ope
nen van een Exotafles raakte een jongeling
zijn oog kwijt; een kruik bleek te lekken,
waardoor een baby ernstig werd gewond;
margarine zou huidziekte hebben veroor
zaakt; de stuurinrichting van een auto bleek
ondeugdelijk te zijn. De inleider wees op de
klassieke leer, welke uitsluitend de aansprake
lijkheid ex contractu kent. Is de detailhande
laar aansprakelijk tegenover de koper?
Prof. v. d. Grinten besprak kritisch de rege
ling voorgesteld in het ontwerp B.W. over de
aansprakelijkheid. Uitgangspunt voor spreker
was dat de procucent wel aansprakelijk is voor
zijn product bij schade aan mensen, maar dat
hij niet,verplicht is bedrijfsschade te vergoe
den. De inleiding ontlokte een uitvoerige dis
cussie onder meer .strict liability" en de rege
ling dat de gebruiker van een installatie (bij
voorbeeld kernreactor) aansprakelijk is en
niet de fabrikant daarvan. De gebruiker kan
zich verzekeren, voor de fabrikant is dat on
doenlijk. Ondergetekende heeft van deze
avond een verslag van 6 pag. samengesteld, te
lang om hier op te nemen. Belangstellenden
daarvoor kunnen zich tot hem wenden.
Middelburg, Churchill-laan 2.G. F. Sandberg
