ZAA A/zAa Z^. f. A-eeA /Z Az^ A
jZz -A-As,-- A, A?~
kijken om te leren zien
37
Kwaliteit
Resumerend zijn wij van mening dat onder
andere de tentoonstellingen van 1870,
1904, 1906 en 1913, gelet op de tentoon
gestelde voorwerpen, van een kwaliteit
waren, die tegenwoordig nauwelijks is te
bereiken. Over de lay-out maakte men
zich over het algemeen weinig zorgen.
Zoveel mogelijk objecten op een zo be
perkt mogelijke plaats. Men mikte op de
gemiddelde man met kennis en zekere
smaak. Wat de speciale tentoonstellingen
voor een geselecteerd publiek betreft, zo
als die van prentkunst en affiches, deze
werden in zeer geringe mate bezocht.
Maar zal dit veel verschillen met speciale
exposities tegenwoordig? Wat wel een
belangrijk pluspunt is, dat tegenwoordig
de lay-out een belangrijke functie vormt
en gaat meespelen in het geheel. Althans
zo behoort het te zijn. Hoe het niet moet
tonen dikwijls die tentoonstellingen aan
waar men door een onoverzichtelijke op
stelling van schotten, die op zichzelf wei
nig functioneel zijn, zoveel mogelijk
,,weg" hangt. Tentoonstellingen met ob
jecten uit de sfeer van nijverheid en handel
treft men tegenwoordig in de vorm van
beurzen aan.
Maecenaat
Een belangrijk verschil met tegenwoordig
is het vroegere maecenaat. Een bijzonder
weldadig man was mr. G. N. de Stoppe
laar, die wij steeds tegenkomen op het ge
bied van tentoonstellingen en in bestuurs
functies, welke met het kunstgebeuren,
sociëteitsleven en musea te maken heb
ben. Hij schenkt onder andere in 1888 aan
het Museum van het Zeeuwsch Genoot
schap het gebouw in de Wagenaarstraat
(de aangebouwde bibliotheek draagt als
jaartal 1889), hij zorgt voor het gebouw
van het Kunstmuseum. Zijn echtgenote
doet niet voor hem onder: zij zit in bestu
ren van het oude mannen- en vrouwen
huis en het armweeshuis. Zij zorgt voor de
belangen van de dienstbare stand. Het
gaat allemaal uit ruime beurs. Henri Tak
zorgt dat zijn belangrijke collecties in pro
vinciale handen komt. Leden van de fami
lie Sprenger helpen in bestuurlijk en finan
cieel opzicht. Frederiks heeft geen minuut
stil gezeten. Bouwt en restaureert huizen
en openbare gebouwen, richt tentoonstel
lingen in, geeft adviezen over en koopt
zelf veel antiek.
Over antiek gesproken: achterin de cata
logi van 1904 en 1906 komt men onder de
advertenties die van W. G. Bal tegen,
antiquair, Krommeweele L 26, met aan
prijzing van Delfts aardewerk, porselein,
koper, zilver, meubels alsmede de aandui
ding ,,in de onmiddellijke nabijheid van de
Tentoonstelling" gelegen. Zijn zoon,
W. H. Bal, legateerde een vijftiental jaren
geleden zijn porselein aan het rijk en zijn
boeken aan de Provinciale Bibliotheek.
Tenslotte nogmaals de catalogi. Enkele
voorbeelden. Van de zomertentoonstel-
Hngen te Knokke, en met name die van de
symbolisten te Rotterdam beschikken wij
over de catalogi die zoveel informatie ge
ven, dat wij ze geregeld met vrucht raad
plegen. Die van voor de eerste wereld
oorlog zijn thans nog van belang ten eer
ste voor het gehalte, ten tweede voor het
tijdsbeeld en ten derde voor de informatie
die zij geven.
Van zijn oude tekenmeester vermeldt
Harms Tiepen in het weekblad De Hofstad
van 2 januari 1909 de uitspraak: Jö, je
moet van kijken tot zien gekomen zijn. Er
is een variatie op van Just Havelaar: Niet
Az^-r- AL
Slot brief Henri Tak aan bestuur Kunstmuseum te Middelburg, 11 oktober 1899.
