pleidooi voor maatschappijgeschiedenis
171
schillende waardering van functies in de
samenleving.
Met dit laatste aspekt benaderen we reeds
de normatieve en mentale sferen, die
eveneens in nauw verband staan met de
voorgaande gegevens, hetzij als legitime
ring, hetzij als kontestatie van de bestaan
de strukturen.
Het ligt in de visie op maatschappijge
schiedenis besloten deze verbanden tus
sen de verschillende maatschappelijke
subsystemen stelselmatig te onderzoeken.
Bovendien kan worden gehoopt dat een
analyse die uitgaat van de menselijke sa
menlevingsverbanden als zodanig, en het
herhaalde voorkomen daarvan in diverse
tijden en plaatsen, beter de fundamentele
omstandigheden, kenmerken en mecha
nismen van die samenlevingen zal kunnen
blootleggen dan de gangbare benaderin
gen. In het algemeen kan men die inder
daad verwijten dat zij door hun nadruk op
de uniciteit van het gebeuren en door hun
Europacentrische visie, essentiële aspek-
ten van menselijke gemeenschappen-in-
evolutie hebben verhuld.
Deze optiek geldt niet alleen op het ma
croniveau, waarbij gehele kuituursferen
doorheen heel de wereldgeschiedenis
worden vergeleken. Het grootste deel van
de historisch-wetenschappelijke produk-
tie betreft inderdaad case-studies van
meer bescheiden opzet. Maar ook daarbij
is de benadering zinvol die uitgaat van de
noodzakelijke kombinatie van diverse
maatschappelijke subsystemen en van de
vergelijking van analoge situaties, tenein
de herhaalbare ontwikkelingen, eventueel
met een aktuele betekenis, bloot te leg
gen. Op die wijze zou de historicus de
aanspraak kunnen waarmaken, dat de
kennis van en de inzichten in historische
processen een waardevolle bijdrage kun
nen leveren voor het begrip van onze
eigen samenleving en voor de wijze waar
op wij haar vermogen te veranderen.
