stoeppalen uit de zeventiende eeuw 213 fragment, Blindehoek 5 1 fragment, Nieuwstraat 26 (steenhouwerij De Kuy- per) 1 fragment, Seisweg 250 1 ex. Koudekerke Vebenabos 1 ex. Vlissingen Hellebardierstraat 4 1 ex. Oost-Souburg Groot Abeele 22 1 ex. Groede Molenstraat 28 (Lutherse kerk) 2 ex. Sas van Gent Oostkade 19 en 23 1 ex en 1 fragment. Terneuzen 2 ex als schamppaal gebruikt. In totaal zijn dit 44 stoeppalen. Type 2 Stoeppalen met de Vlaamse wortel, maar met rechte zijkanten zijn in Goes St. Jacobsstraat hoek Vuilstraat 1 fragment. Veere Kade 73 1 ex. Middelburg Korendijk 34 omgekeerd als stoepje 1 ex, Herengracht 124 1 ex uit Koudekerke Wagenaarstraat 1 (tuin) Voor gotische huis 2 ex een daarvan met jaartal 1634, Zusterstraat hoek Zus terplein 1 ex, Voorborch 18 1 ex ca 1924 uit een sloot tussen Koudekerke en Souburg gehaald, Spanjaardstraat 74 1 fragment (Nieuwstraat 35 variant: leeu- wekop met ring i.p.v. wortel)). Vlissingen Hellebardierstraat 4 1 ex. Oostburg Erasmusstraat plantsoen 1 ex met jaartal 1672, Eenhoornplantsoen 1 ex. Hulst Grote Markt 14 afkomstig van 12 1 ex. In het aangrenzende Vlaanderen trof ik 4 ex van dit type aan in Brugge (waaron der 1 ex met jaartal 1634); ook te Zaffe- lare staan 2 ex. In verband met de date ring zullen deze Belgische ex nog ter sprake komen. In totaal zijn dit 13 STOEPPALEN. Type 3 Was er bij bovenstaande typen een be paalde overeenkomst, geheel afwijkend zijn stoeppalen met een versiering van zg. rolwerk. Ze bevinden zich op de volgende plaat sen. Somme/sdijk 1 ex gelegen tegen de N. H. kerk. Zierikzee Oude Haven ZZ hoek Pottebak- kerstraat 1 fragment. Domburg 'X Groentje 1 ex. Oostkape/le Steenhoop begin Toren straat 1 ex in drie stukken Middelburg Nieuwstraat 26 (steenhou werij De Kuyper) 1 ex thans te Sas van Gent, Schuitvlotstraat hoek Singelstraat 1 fragment, Hagepreekgang 2 1 frag ment. Oost-Souburg Kanaalstraat bij spoor wegovergang 1 fragment. Sluis Kaai hoek 's-Heeren Boudewijn- straat 1 fragment, Smeestraat 7 1 frag ment. Totaal 10 exemplaren. Het vierde type van de tekening van Hollestelle betreft een stoeppaal die blij kens een ansichtkaart uit het begin van deze eeuw op de hoek van de Singel straat en de Molstraat gestaan heeft. Nergens in Nederland zag ik een stoep paal met eenzelfde ornamentering Uit de 17e eeuw zijn in Zeeland nog wel andere fraaie stoeppalen te zien. Het zijn echter 'eenlingen' en in verband met vergelijking met de rest van Nederland gaan de nu volgende beschouwingen over totaal 67 exemplaren in Zuidwest Nederland, (type 1, 2 en 3). Ornamentering en datering De beschreven stoeppalen zijn gemaakt van hardsteen: een onder-carbonische kalksteen die in België ontgonnen wordt. De palen zijn ca. 1.25 m hoog. De achterzijde is ruw en onversierd; soms zitten daar de gaten voor bevestigings- stangen. De motieven aan de voor- en zijkanten kunnen begrepen worden als men ken nis neemt van de Nederlandse renais sance bouwkunst uit het begin van de 17e eeuw (Vermeulen, 1931; Gabriëls, 1958; Janse, 1965). Hetgeen aan de voorzijde van de typen 1 en 2 het meest opvalt is de z.g. Vlaamse wortel. Dit motief is van de draaibank van de schrijnwerker afkomstig en werd Middelburg, Korendijk (omgekeerde paal bij wijze van stoepje in gebruik, type 2).

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 1976 | | pagina 25