morfologie van de rolsteen
2
en boomwortels bewerkstelligen de zoge
naamde mechanische verwering.
Onder chemische verwering verstaat men
de ingewikkelder processen, waarbij ge
steenten ontleedt en in hun chemische
componenten opgelost worden (liquidatie
van mineralen in water, de oxydatie van
ijzerverbindingen en hydrolithische ontle
ding van silicaten p.e.). Door selectie en
afzetting van de componenten in water
kunnen dan weer nieuwe gesteenten ont
staan zoals de biogene sedimenten kalk en
kiezel (Schumann). De vervuiling van de
atmosfeer lijkt intussen de natuurlijke ver
wering wel te activeren.
Verwering kan in bepaalde vormen zoals
bolschaalverwering (oni-onskin-weather-
ing) en granulatie een rechthoekige steen
veranderen in een bol of plat ovaal. Daar
uit blijkt dat de afronding niet per se een
gevolg van stoten, botsen of schuiven be
hoeft te zijn. Typerend is in dit verband
ook de zogenaamde meelzak-structuur
van granietrots.
De erosie manifesteert zich wel het duide
lijkst aan de kusten. Brandingsgolven, te
recht brekers genoemd, zijn onafgebroken
bezig met de uitholling en afbraak van de
klifkusten. De kracht van de door stormen
opgestuwde golven is in Zeeland genoeg
zaam bekend en het dreunen van de
oceaangolven tegen de Bretonse graniet-
kust bij Pemarch is soms waarneembaar in
het 30 km landinwaarts gelegen Quimper.
Aan de kust van Oregon werd een rots
blok van 60 kg zelfs 30 m de lucht inge-
slingerd en belandde via het dak in de
woning van de vuurtorenwachter. Meest
al wordt het vrijkomende materiaal echter
minder krachtdadig op het belendende
strand gedeponeerd en vandaar eventueel
op het kustplatform, waar het dan weer
meehelpt de kracht van de branding te
verminderen door het vermeerderen van
de wrijvingsweerstand.
De samenstelling en de hardheid van de
rots is uiteraard wel van invloed op de
mate van afslag: graniet biedt meer weer
stand dan krijt.
Aanvoer
Naast deze lokale aanmaak' van rolsteen
materiaal is er in vrijwel alle delen van de
wereld een voortdurende aanvoer van
stenen naar de kusten toe.
Kuenen wijst erop dat nu slechts 10% van
Hydrolytisch-mechanische verwering van graniet. (Portsall. - Bretagne).
