morfologie van de rolsteen
9
De formaten van de fossiele rolstenen
lopen vanzelfsprekend even sterk uiteen
als bij de levende exemplaren die zij eens
substitueerden: van zeeboontjes en num-
mulieten ter grootte van een flinke zand
korrel tot oesters als een mannenhand.
Het strand van Porthleven aan de Engelse
zuidwestkust is bezaaid met minuscule
fossiele steentjes van kwarts en chalce-
doon-variaties (stone-seed genoemd). De
meestal flink uit de kluiten gewassen am
monieten die plaatselijk als fossiel niet
zeldzaam zijn, bereiken maar zelden het
rolsteenstadium, hoewel fragmenten en
kleinere exemplaren soms in die richting
kunnen tenderen.
Wind
En om nog wat twijfel te zaaien: de
opvattingen over de hiervoor al ge
noemde windkeien en schuifstenen
lijken ook niet altijd geheel onaan
vechtbaar.
De met zandkorrels beladen wind kan over
lange perioden zeker de zachtere gesteen
ten en speciaal bergmassieven vervormen
en afronden, maar de in een bekende
Duits-Nederlandse stenengids afgebeelde
windkei uit Saoedi-Arabië lijkt verdacht
veel op een fossiele zwerfsteen. De aan
duiding driekanter voor bepaalde vormen
veronderstelt verder dat bij een dominante
wind de positie van zo'n steen of anders
de windrichting tenminste tweemaal ver
anderde. Daar staat tegenover dat de drie
hoekige piramidevorm bij de door ons als
zwerfsteen-fossiel geklasseerde exempla
ren nogal eens wordt aangetroffen. Overi
gens is een combinatie van beide facto
ren, organische afkomst èn eolische ver
vorming wel denkbaar.
Op dezelfde pagina van nïetgenoemde
gids vertoont de glaciale zwerfsteen met
krassen (uit Beieren) een opvallende ge
lijkenis met talrijke stenen van tamelijk
fors formaat, zonder krassen, van de
Engelse stranden en van het ballastbed
van de spoorlijn waarop wij vanuit de
hoeve ,,Spoorzicht" het uitzicht genieten.
De oudere stenen daarvan zijn met aan
Resten van k/eisteenkust en fossiele rolsteen [flint). (Branscombe-beach, Devon).
