NAAR EEN OPEN SCHOOL Jan Roovers en Jeroen Verhaak 17 I oen eind juni 1974 door de bewindslieden van O&W en CRM geza menlijk de 'Commissie Open School' werd ingesteld, kon bijna niemand bevroeden dat nauwelijks drie jaar later op de Bevelanden de Open School, weliswaar in de vorm van een proefproject, officieel van start zou gaan. In dit artikel zal gepoogd worden in grote lijnen de totstandkoming hiervan te schetsen. Daartoe wordt in het kort de landelijke ontwikkeling geschetst, de tot standkoming van een proefproject op de Bevelanden, de inhoud van de proef en tot slot wordt een poging gewaagd de betekenis van het proefproject voor de Zeeuwse situatie weer te geven. De commissie open school In februari 1975, nog geen jaar na haar instelling, bracht de Commissie Open School (C.O.S.) haar eerste advies uit, ge titeld 'Uitgangspunten en prioriteiten' 2). In de inleiding van dit advies wordt ge steld dat niemand ooit is uitgeleerd, om dat kennis, inzichten, vaardigheden en waarden in deze tijd snel veranderen, „ledereen zal daarom zijn leven lang moeten kunnen blijven leren en zich door studie en bezinning moeten kunnen her oriënteren. Daarvoor zijn voorzieningen op het vlak van onderwijs en vorming voor volwassenen nodig. Voorzieningen die voor iedereen toegankelijk zijn. Nu is er de afgelopen decennia door diverse instituten veel op dit vlak gedaan. Maar ondanks de groeiende belangstelling voor deze instituten moet geconstateerd worden dat grote groepen uit de bevol king niet worden bereikt. Belangrijke re denen daarvoor zijn het gebrek aan moti vatie en het gebrek aan adequate moge lijkheden om van de huidige voorzienin gen gebruik te maken. Om nu de benodigde, veelal andersoor tige, voorzieningen van onderwijs en vorming op een systematische wijze aan te bieden, komt er een Open School. Dat is een zelfstandige instelling die in sa menwerking met andere organisaties faciliteiten gaat bieden van aanvullend (beroeps)-onderwijs, vormings- en ont wikkelingsprogramma's, tweed e-weg- onderwijs en tweede-kans onderwijs. De nadruk komt te liggen op integratie van: - zelfstudie - groepsgewijze begeleiding en - informatie via massa-media. 3). Verder gaat de commissie ervan uit dat vorming en onderwijs twee aspecten van het ontwikkelingsproces van de mens zijn. In de Open School zal getracht wor den beide geïntegreerd te benaderen. 'Het ideaal is een educatief systeem dat, na afloop van de leerplicht op ver schillende niveaus, voor iedereen, ge spreid naar tijd en plaats, voorzieningen tot verder onderwijs en vorming biedt. Maar dat kan natuurlijk niet van vandaag op morgen bereikt worden. Er zullen dus prioriteiten gesteld moeten worden. 4). De eerste prioriteit heeft de commissie gelegd bij de zogenaamde 'kansarme' groepen. Daarmee werden bedoeld groepen mensen die door allerlei om standigheden de eerste twaalf zestien jaren van hun leven maar weinig onder wijs en vorming gehad hebben en die nu qua basiskennis en -vaardigheden nietzo goed als lid van de samenleving kunnen functioneren als ze wenselijk vinden en die er toch nietzo gemakkelijk toe kunnen komen om de benodigde scholing en vorming in te halen. De commissie meende dat het door het doen uitvoeren van een aantal proefpro jecten het beste onderzocht zou kunnen worden wat het meest adequate aanbod voor deze groep is. Daarom adviseerde ze de Ministers voor deze zgn. kansarme groepen een drietal verschillende proefprojecten uit te voeren: - voor werkendevolwassenen; - voor (werkende) jong-vo/wassenenen - voor (gehuwde) vrouwen 5) Het proefproject voor (werkende) volwassenen Dit project is bedoeld voor mannen en vrouwen inde leeftijd van 30tot ongeveer 50 a 55 jaar, die zowel in hun gezin (op groeiende kinderen) als in hun werk de gevolgen van een onvoldoende of ver ouderde opleiding ondervinden en die hierdoor onder meer belemmerd worden in de gewenste of vereiste maatschappe lijke mobiliteit. Dit proefproject zou uitge voerd moeten worden in een drietal ge bieden, t.w. Zuid-West-Friesland (de ge meenten Doniawerstal, Haskerland en Heerenveen), Noord-West-Limburg (de gemeenten Broekhuizen, Grubbenvorst, Horst, Meerlo-Wansum, Sevenum en Venray) en Midden-Zeeland (de ge meenten Borsele, Kapelle, Kortgene, Goes, Reimerswaal en Wissenkerke). De criteria op grond waarvan de boven staande proeflocaties werden voorge steld, waren: 1. Er worden gebieden gekozen die met betrekking tot deze educatieve in- structuur van uiteenlopende aard en omvang zijn. Verscheidenheid is im mers met het oog op onderzoek ver eist. 2. In of nabij het gebied zijn zodanige on derwijsvoorzieningen dat deelnemers aan de proefprojecten na afloop ook buiten een Open School verder kun nen leren en zo gewenst diploma's kunnen halen. 3. De locaties zijn in plattelandsgebieden gelegen. 4. Zo mogelijk dient in een of meer loca ties gebruikt te worden gemaakt van regionale omroep en (in verband met de werving) locale of regionale nieuws- en advertentiebladen. Dit om de mogelijkheden hiervan te testen. 5. In de locaties is de sociaal-economi sche situatie van dien aard dat er veel mensen zijn die op korte of middel lange termijn van beroep zouden moeten veranderen of voor wie er in het desbetreffende gebied weinig vooruitzichten zijn. 6. Bovendien zijn de gebieden min of meer gekenmerkt door een traditio neel cultuurpartroon. Eventueel komt daar nog een eigen streektaal bij. 7. De omvang van de locaties is zo, dat er ongeveer 150 deelnemers zijn bij deelname van 1 procent van de doelgroep. 8. Vanwege de overzichtelijkheid mag het gebied niet al te groot zijn. 9. Gewenst is verder dat de mogelijkheid van een goede samenwerking met de diensten van de arbeidsvoorziening aanwezig is. 6) In de drie proefprojecten zijn ver schillende onderzoeksaccenten gelegd. In dit proefproject is dat het functioneren van de educatieve infrastructuur bij het bereiken en begeleiden van de beoogde doelgroep. In het jong-volwassenenproject het on derzoek naar de behoeften van de deel nemers en in het vrouwen-project op de rol en betekenis van massacommunica tiemedia, de beste didactische presenta-

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 1978 | | pagina 17