u©;,.
25 jaar herverkaveling noodgebieden
207
ingrijpender gebleken dan men zich in de
vijftiger jaren ooit had kunnen voorstellen.
Men kan geen eindcijfer of waarderings
cijfers objectief voor 25 jaar herverkave
ling produceren. Men kan echter o.i. niet
zeggen dat de herverkaveling bedorven
heeft; het bederf was de watersnood! Het
enthousiasme reeds vele jaren geleden na
een excursie van Het Zeeuws Landschap
op Tholen over wat men zag en consta
teerde was groot. De belevingswaarde bij
die deelnemers was blijkbaar groot. Doch
voor het overgrote door de ramp getroffen
agrarische deel, voor de mensen uit de
herverkavelingen en Waarde en de Zak
van Zuid-Beveland, op Schouwen-Duive-
land en Tholen ging het om de leefwaar-
de. En al moet iedere overlevende die voor
zichzelf invullen, de voorwaarden voor
een beter bestaan, een beter leven heeft
de herverkaveling geschapen, aan die
voorwaarden is ver voldaan.
Mr. A. J. van der Weel, de nestor en
eertijds leider van het herverkavelingswerk
op Walcheren en opvolgende rampgebie
den zeide zich, na verloop van al die jaren,
te gevoelen als een oud cavalleriepaard,
dat weer van stal gehaald was en dat, bij
het horen van de regimentsmuziek de
leden strekte en blij de oude bekende
klanken begroette.
Hij stelde de vragen of wij nu met vol
doening konden terugzien op wat wij tot
stand gebracht hadden of dat er spijt
moest zijn over wat wij verzuimden of
verkeerd hadden gedaan om de schaal
naar de andere kant te doen overslaan? Hij
refereerde daarbij aan het recent (1977)
verschenen rapport van de Provinciale
Raad voor de Bedrijfsontwikkeling, dat
reeds van veroudering van de landinrich
ting op Walcheren gewaagt en een
nieuwe aanpak ter zake vraagt. Van der
Weel wees er in dit verband op dat des
tijds toen de beslissingen moesten worden
genomen waarin de verdere ontwikkelin
gen der toekomst nog bezwaarlijk waren
te overzien, de middelen, die ten dienste
stonden voor direct vereiste oplossingen,
tot bescheiden grenzen waren beperkt, de
uitoefening van de bodemcultuur, water
beheersing anders gericht waren dan nu,
het verkeer een jaarlijks nog aan
groeiend probleem bescheidener eisen
stelden.
Van de, nu bijkans onbegrijpelijke, eer-
tijdse versnipperde bedrijfsgrootte, van de
aloude situaties te groeien naar de in onze
herverkavelingsjaren gestelde (minimale)
normen was door de schaars (door vertrek
naar de Noordoostpolder) vrijkomende
grond, een zware opgaaf.
Voor de agrarische bevolking was dit in
het algemeen een zwaar besluit. Hij
herinnerde eraan, hoe moeilijk het was
voor de met hun grond verbonden boeren
te verhuizen naar een andere omgeving,
op maar enkele kilometers afstand van de
oude gelegen, die vaak een andere wereld
betekende!
Veel is gevergd van de (veelal nog jon
gere) ambtenaren, die in dit werk een
„uitdaging" zagen. Veel is bereikt door de
agrarische leden der commissies, die het
vertrouwen van de streek hadden.
Men moest zuinig zijn met de grond: als
van mogelijke recreatiedoeleinden toen al
sprake is geweest bij de te scheppen
situaties, de wegen, moest dit op ver
sluierde wijze worden aangevat.
De wegen konden ook niet te breed wor
den gemaakt: voor het passeren waren
uitwijkplaatsen gespaard, die ook nu nog
hun nut bewijzen.
Is het wonder, dat bij de beslissing over de
bestemming van het ontstane (door de
dijkdoorbraak bij Veere) kreekgebied, een
zodanig verschil van inzicht van de agra
rische leden der commissie en de andere
bleek, dat een stemming moest worden
gehouden. Die, als resultaat gelijkheid van
voor en tegen opleverde. En (een zeld
zaamheid) het reglement moest worden
tevoorschijn gehaald, waaruit volgde, dat
de stem van de voorzitter in zo'n geval van
staking der stemming de beslissing gaf.
Ook Van der Weel ging op de landschaps
factor in:
Verandering in wat oud en vertrouwd was
wordt vaak betreurd. Maar in Walcheren
rijdt ook niet meer naar de donderdagse
markt de witgekapte huifkar met baas en
bazinne, die de mand met boter door
bladeren bedekt naar de Botermarkt
brengt! Het beeld van de Chevrolet of de
Daf, ook die met de bazinne zelf achter
het stuur, zijn ons evenzeer vertrouwd en
lief geworden. Als tenminste de verkeers
regels in acht worden genomen.
En ook, al werd veel nieuw en anders en al
zijn in het landschap minder meidoorns,
zo herleven bij een rit 's avonds door het
stille landschap op een onzer eilanden
oude vertrouwde beelden en weten we
dat dit Zeeuwse land het onze is gebleven
dank zij de zorgen en de toewijding, waar
aan door de reünisten van vandaag een
groot deel is toegedragen.
De bijdrage van mr. Van der Weel ge
tuigde van een bezieling die dit zo speci
fieke en enige herverkavelingswerk eigen
is geweest en die deze dag voor de deel
nemers tot een heel aparte belevenis
maakte.
.- v V V Y Y Y Y" v Y >1
EAl DE /ELAN DE.
EEUW Q1 a E, U K w A T E R
W. I'. VAX DE KAMER, TE MlIIIIKI.IIDUG.
7A,
-tAJIAAAA,. A
