op de weg naar eigen souvereiniteit
gestribbeld 39), en beide malen om de-
zelfde reden. Middelburg was niet tegen
de Unie, en niet tegen de afzwering. Maar
het was nog altijd tegen de in zijn ogen
schandelijke en aanstotelijke privileges die
Vlissingen, Veere en Arnemuiden hadden
verkregen. Was de oorlog niet begonnen
om ieder in zijn voorrechten te hand
haven?
Het doel van de Unie van Utrecht was
daarmee overigens goed omschreven. Het
unieverdrag wilde een vaste grondslag
geven aan de gewestelijke en stedelijke
privileges, en ieder handhaven in zijn zelf
standigheid. In die zin versterkte het zo
wel het Goese streven naar Zeeuwse on
afhankelijkheid, als Middelburgs op verde
diging van particuliere belangen gerichte
oppositie. Mede dankzij de Unie kreeg
Zeeland de eigen identiteit, die het in de
beginjaren van de opstand zo moeizaam
gezocht had.
10. J. J. Woltjer: Het noorden en de pacificatie
van Gent; in: Opstand en pacificatie, pag.
83.
11. Heeringa: Leiders, pag. 21.
12. P. van Peteghem: De pacificatie van Gent.
Triomf van de herwonnen eenheid?; in:
Opstand en pacificatie, pag. 120.
13. Delfos, pag. 49.
14. Woltjer, pag. 85.
15. Heeringa: Leiders, pag. 13.
16. L. P. van de Spiegel: Historie van de satis
factie waarmede de stad Goes en het
eiland van Zuid-Beveland zich begeven
hebben onder het stadhouderschap van
prins Willem van Oranje in het jaar 1577,
pag. 270 en 272.
17. F. U. Ros: Rennenberg en de Groningse
malcontenten, Assen 1974, pag. 81.
18. L. J. Rogier, Geschiedenis van het katho
licisme in Noord-Nederland in de 16de en
17de eeuw, II, Amsterdam 1964, pag. 392.
19. J. G. van Dillen: Van rijkdom en regenten,
's-Gravenhage 1970, pag. 221.
20. Heeringa: Leiders, pag. 18.
21. O.c., pag. 9.
22. O.c., pag. 12.
23. O.c., pag. 20.
24. O.c., pag. 8.
25. Nederlandsch Archievenblad, XXI, 1917-
1918, pag. 75.
26. Wagenaar: Vaderlandsche Historie, VI,
pag. 463.
27. Heeringa: Leiders, pag. 34.
28. Heeringa: Instructiën, pag. 37.
29. Heeringa: Leiders, pag. 33.
30. H. A. Enno van Gelder: Revolutionnaire
reformatie, Amsterdam 1943, pag. 44.
31Delfos, pag. 88.
32. O.c., pag. 112.
33. O.c., pag. 144.
34. Heeringa: Instructiën, pag. 42.
35. O.c., pag. 44.
36. Delfos, pag. 136.
37. O.c., pag. 211
38. Wagenaar, VII, pag. 395.
39. Heeringa: Instructiën, pag. 100.
1. Verschenen in: Archief. Vroegere en latere
mededeelingen voornamelijk in betrekking
tot Zeeland uitgegeven door het Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen, 1918,
pag. 1.
2. Geoffrey Parker: The Army of Flanders and
the Spanish Road 1567-1659, Cambridge
1972, pag. 271.
3. J. Pot: Het beleg van Zierikzee, Leiden
1925, pag. 2.
4. K. Heeringa: De instructiën voor de ge
westelijke regeering van Zeeland 1574-
1586; in: Archief, 1912, pag. 51. Zie ook
Horst Lademacher: Die Stellung des Prin-
zen von Oranien als Stattbehalter in den
Niederlanden von 1572 bis 1584, Bonn
1958, pag. 52.
5. Heeringa: Instructiën, pag. 63.
6. Leo Delfos: Die Anfange der Utrechter
Union 1577-1587, Berlin 1941, pag. 21.
7. K. Heeringa: Het archief van de Staten van
Zeeland en hunne Gecommitteerde Raden
1574 (1578)-1795 (1799), 's-Gravenhage
1922, pag. IV.
8. Men zie de tekst van de pacificatie in: Op
stand en pacificatie in de lage landen, Gent
1976, pag. 353.
9. M. Baelde en P. van Peteghem: De pacifi
catie van Gent; in: Opstand en pacificatie,
pag. 21.
Bijgaande reproducties zijn in het origineel
te zien in het Zeeuwse gedeelte van de
tentoonstelling ,,400 jaar Unie van
Utrecht" in het Rijksarchief in Zeeland te
Middelburg. Het betreft een mobiele ten
toonstelling ingericht door medewerkers
van het Centraal Museum en de gemeen
telijke archiefdienst te Utrecht. Het Rijks
archief heeft eigen documenten toege
voegd. Te Middelburg duurt de tentoon
stelling tot 31 maart. Vanaf 14 april tot en
met 15 mei wordt de tentoonstelling in het
Museum voor Noord- en Zuid-Beveland te
Goes gehouden.
