de lutherse kerk in zeeland 59 verwierf zich èn door zijn geleerdheid (hij was ,,Artium Liberalium Magister, Philo- sophiae Doctor") èn door zijn preekgaven te Zierikzee een grote naam en sterke toe loop ook van Hervormden, bijzonder van Regeringsleden en andere aanzienlijken". Dit was aanleiding tot vergroting en ver fraaiing van het kerkgebouw (inwijding in 1756). Het werd ,,een waardig kerkge bouw met zes hooge kerkramen, voorzien van boven met een leijen dak en twee loo- den zwanen daarop, terwijl zij aan den in gang met eene fraaye poort en een voor portaal pronkt". Evenals bijvoorbeeld te Middelburg geeft ook hier de achteruitgang van de handel en het wegtrekken van vele buitenlandse Lutheranen, met name Noorse en Deense zeelieden rond 1800 een sterke achteruit gang van de Lutherse gemeente te zien. Omstreeks het midden der 18e eeuw was het getal der ingezetenen binnen de stad en het Poortambacht tussen de tien en elf duizend; in het jaar 1800 was het nog maar 6300! Het zielental der gemeente was in 1798 (alleen in de stad en haar juri- dictie): 210, in 1808 was het nog verder verminderd tot ±150. Op 2 juni 1799 heeft voor het eerst van uit Zierikzee de bediening van het Heilig Avondmaal aan de verstrooide leden van de Evangelisch Lutherse Kerk op het eiland Flakkée in de kerk te Meliszand op hun verzoek plaats gehad. Dit contact is van korte duur geweest. In 1814 is de kring, die aanvankelijk 20 leden omvatte, te niet gegaan. De verhouding tot de Gereformeerden kan worden geïllustreerd met het bericht, dat ,,de vacature, veroorzaakt door het ver trek van ds. Kramer (1818), vriendbroe derlijk door de Hervormde Predikanten te Zierikzee is waargenomen, die, tegen ge not van 2/3 der vacatuurpenningen, van landswege toegestaan, ééns om de 14 dagen voor de gemeente predikten". Zonder twijfel verdient ds. J. G. H. Reud- ler (11 juli-24 oktober 1824) de prijs voor de kortste ambtsperiode. De analen ver melden hierover: ,,Eene overdrevene vrees voor de onge zondheid van het Zeeuwsche klimaat, die hpm QWOmiWftl nin+ Hnotunn »r> - - r* - -

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 1979 | | pagina 23