de lutherse kerk in zeeland
60
1.
Joh. Paulus Schumann
1729-1735 naar Monnikendam
2.
Joh. Christoph Morhard
1735-1737 naar Zutphen
3.
Johann H. Mellinghaus
1737-1745 naar Suriname
4.
Ericus F. Alberti
1746-1747 naar Dordrecht
5.
Henricus Francke
1747-1752 naar Batavia
6.
Casparus van der Heide
1752-1756 naar Gouda
7.
Petrus Albertus Monincx
1757-1758 naar Hoorn
8.
Johan D. Deiman
1758-1759 naar Zwolle
9.
Christophorus A. Beekman
1759-1761 naar Wildervank
10.
Johannes C. Baum
1763-1774 naar Amersfoort
11.
Hendrik Bergh
1774-1775 naar Middelburg
12.
Jan Hendrik Fortmeijet
1776-1778 naar Zutphen
13.
Jeremias Schill
1778-1788 naar Batavia
14.
Jozua Leistman
1789-1794 naar Batavia
15.
Jacobus Hendrik Muller
1794-1814 overleden 27 mei 1814
16.
Johan Friederich Kramer
1815-1818 naar Batavia
17.
Casparus op den Oort
1819-1824 naar Beverwijk
18.
Johannes G. H. Rendier
1824-1824 naar Woerden
19.
Conrad Rieken
1825-1829 naar Zaandam
20.
Paulus J. Andreae
1829 van Doetinchem
Bij de watersnoodramp van 1953 werd
ook de kerk te Zierikzee ernstig getroffen.
Met volledige steun van het Rampenfonds
verrees de kerk in nieuwe luister en werd
een juweel van een orgel in de kerk ge
plaatst.
De gemeente telt thans nog 18 leden en 26
doopleden. De laatste ,feigen" predikant,
die aan de gemeente verbonden was, was
de vrouwelijke predikant da. Monsees
(van 1942-1968). Zij diende tegelijkertijd
de Lutherse gemeenten van Amersfoort
en Leerdam.
Zierikzee
Naamlijst van de predikanten over de pe
riode 1729-1829.
Groede
De oorsprong van de Lutherse gemeente
te Groede is van geheel andere aard dan
die van de overige gemeenten in den
lande. Meestal speelde de komst van
kooplieden en schepelingen uit de Scandi
navische landen dan wel het verblijf van
Duitse huursoldaten in bepaalde garnizoe
nen, een belangrijke rol bij het tot stand
komen van een gemeente.
De stichting van de gemeente te Groede
evenwel is een direct gevolg van het Land
verhuizingsedict, in 1731 uitgevaardigd
door de bisschop van Salzburg, waarbij
alle Lutheranen uit zijn gebied werden ver
bannen. Eerst kwamen er 59, die door
Middelburg, Veere en Vlissingen werden
„ondergebracht", maar toen de bewind
voerders van het waterschap „Het Vrije
van Sluis" in West Zeeuwsch-Vlaanderen,
dat een groot gebrek aan arbeidskrachten
had, aan de Staten-Generaal voorstelde
de verdreven Salzburgers aldaar een on
derkomen te verschaffen, was dit aanlei
ding, dat in november 1732 bijna 800 bal
lingen uit Dürnberg bij Hallein naar
Zeeuwsch-Vlaanderen trokken, waar zij in
maart 1733 aankwamen. Ds. Philipp
Storch had de emigratie voorbereid en de
lange tocht geleid. Hij verdronk bij een
overtocht over de Schelde. Ds. Johann
Gottlob Fischer, die zich eveneens bij de
groep bevond, nam de leiding over (en
diende de gemeente tot 22 mei 1742,
waarna hij naar Gouda vertrok).
Achteraf moet gesteld worden, dat deze
emigratie een complete vergissing is ge
weest. Onvoldoende voorbereid, volgden
vele moeilijkheden en desillusies, zo ook
wrijvingen met werkgevers, terwijl boven
dien de Zeeuwse koortsen talrijke slacht
offers eisten. Deze handwerkslieden uit de
bergen waren niet bestand tegen het
zware landwerk in de polder. Een feit is,
dat er ongeveer 600 mensen binnen een
enkel jaar zijn teruggegaan of gestorven.
In 1740 waren er nog slechts 172 Dürn-
bergers in het land van Cadzand over. De
meesten woonden in de buurt van Groede
en voorlopig werden de godsdienstoefe
ningen aldaar in de Gereformeerde kerk
gehouden, doch toen de Vlissingse predi
kant Th. De Hartogh zich op de kansel
smadelijk over de Gereformeerde leer had
uitgelaten, verzocht de Classis de „Lu-
therschen" op een andere plaats samen te
komen.
Dit gaf de stoot tot de bouw van een eigen
kerk, waarmede in mei 1742 werd begon
nen. Op 1 september 1743 werd het bede
huis ingewijd. Voor de emigranten in de
nieuwe gemeente heeft vooral Amster
dam zich grote financiële offers getroost.
Het kerkgebouw werd in 1817 voorzien
van een orgel, afkomstig van de Waalse
gemeente van Oostburg. In 1836 is het
vervangen door dat van de gesloopte
voormalige Schotse kerk te Veere.
Tot enkele tientallen jaren geleden was er
in Groede de enige Lutherse school in
Nederland. In de vijftiger jaren is deze
overgedaan aan de Ver. Scholen met de
Bijbel; nog altijd is er één Lutheraan lid
van het schoolbestuur.
Het aantal leden van de gemeente be
draagt thans: 69, alsmede 50 doopleden,
verspreid wonende over het kerkelijk ge
bied, dat geheel Zeeuwsch-Vlaanderen
omvat.
Reeds sedert de dertiger jaren kent Groe
de een vrouwelijke predikant. Na me
vrouw ds. L. C. Dufour, diende mevrouw
ds. M. P. Stol onder andere deze ge
meente.